Σχέδιο Πυθία: Από την Πλατεία στο Συρτάρι

 

 

Το καλοκαίρι του 2011, η Ελλάδα βρισκόταν σε κατάσταση θεσμικής ρευστότητας και κοινωνικής έντασης και αναταραχής. Η χώρα ήταν στο πρώτο Μνημόνιο, ο κόσμος εξεγερμένος στις πλατείες —οι «Αγανακτισμένοι» ζητούσαν «να καεί το μπουρδέλο η Βουλή»— και η πολιτική κουλτούρα καθοριζόταν πια από μια βαθιά συνωμοσιολογική οπτική. Σε εκείνο το φορτισμένο περιβάλλον, κάθε «πληροφορία» που ενίσχυε την καχυποψία απέναντι στους θεσμούς, τα κόμματα εξουσίας ή τις σχέσεις της χώρας με τη Δύση, γινόταν ανάρπαστη. Κυριαρχούσε η αίσθηση ότι κάποιοι «από πάνω» και «απ’ έξω» κινούσαν τα νήματα, και ότι το Μνημόνιο ήταν αποτέλεσμα προδοσίας – όχι χρεοκοπίας.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, το περιοδικό «Επίκαιρα» δημοσίευσε το υποτιθέμενο «Σχέδιο Πυθία»: ένα μυστικό αμερικανικό σχέδιο για τη δολοφονία του τότε Πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή, την περίοδο 2008–2009. Ο Καραμανλής, όπως παρουσιάστηκε σε ορισμένα μέσα και αφηγήσεις, παρουσιάστηκε ως ηγέτης που αντιστάθηκε σε ισχυρά ξένα συμφέροντα , που επιδίωκε συνεργασία με τη Ρωσία —κυρίως μέσω του αγωγού South Stream, απο το Μπουργκάζ στην Αλεξανδρούπολη— και αυτό, λέει το αφήγημα, τον έβαλε στο στόχαστρο της CIA, της Mossad και της MI6. Οι πράκτορες των υπηρεσιών αυτών φέρονταν να παρακολουθούν τις κινήσεις του από βανάκια εξοπλισμένα με χάρτες και υποκλοπές. Το πιο θεαματικό στοιχείο; Ότι η ρωσική FSB εντόπισε την επιχείρηση, καταδίωξε τους πράκτορες και τους ανάγκασε να αποχωρήσουν, αφήνοντας πίσω τους τον εξοπλισμό.

Όλο το παραπάνω στηρίχθηκε σε πληροφορία που φέρεται να έδωσε ένας Ρώσος αξιωματούχος σε επαφή της ΕΥΠ. Και κάπως έτσι δημιουργήθηκαν τρία υπηρεσιακά δελτία. Το πρώτο, με αριθμό 53/2009, το μη πρωτοκολλημένο δεύτερο του 2009, και το τρίτο, καθοριστικό, με αριθμό 509/17-3-2009 «άκρως απόρρητο – προσωπικό, ειδικού χειρισμού δελτίο ενημέρωσης», το οποίο αναφέρει ότι "η «Πυθία» ουδέποτε υπήρξε, ήταν μια κατασκευή, «με στόχο» την παραπληροφόρηση των Κρατικών Αρχών της χώρας και την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων σκοπιμοτήτων". Δηλαδή, η υπόθεση ήταν φτιαχτή. Κι όμως, αυτό το κρίσιμο έγγραφο παρέμεινε κρυφό για χρόνια — μέχρι που το 2019, ο τότε διοικητής της ΕΥΠ, Γιάννης Ρουμπάτης, το ανέφερε δημόσια. «Η υπόθεση Πυθία ήταν φτιαχτή, χωρίς κανένα στοιχείο», είπε.

Παρά ταύτα, η ιστορία δεν έμεινε στα χαρτιά. Τόση έκταση πήρε το αφήγημα, που μετά το 2015 ξεκίνησε εισαγγελική έρευνα και ασκήθηκε ποινική δίωξη για «προπαρασκευαστικές πράξεις εσχάτης προδοσίας» . Ακολούθησε προκαταρκτική έρευνα με καταθέσεις μαρτύρων, αλλά ούτε μία φορά δεν αναφέρθηκε το κρίσιμο τρίτο έγγραφο της ΕΥΠ — το έγγραφο 509/2009 — που είχε ήδη καταρρίψει πλήρως όλο το αφήγημα. Οι Καραμανλής και Παυλόπουλος γνώριζαν την ύπαρξή του, αλλά επέλεξαν να το κρατήσουν στο… «συρτάρι». Και όμως, παρά τη δημοσιότητα που είχε λάβει το θέμα, κανείς από τους δύο δεν αισθάνθηκε την ανάγκη να το διαψεύσει ή να τοποθετηθεί. Ούτε όταν ξεκίνησε η εισαγγελική έρευνα, ούτε όταν η υπόθεση έφτασε στις αίθουσες της Δικαιοσύνης, ούτε και κάποιος δημοσιογράφος δεν βρέθηκε να ρωτήσει τον τότε ενεργό πολιτικά —και μετέπειτα ΠτΔ— Πρ. Παυλόπουλο, αν πράγματι υπήρξε τέτοιο σχέδιο. Το αφήγημα ότι «κάποιοι τον έριξαν γιατί ήταν πατριώτης» εξυπηρετούσε.

Το σενάριο έδενε με την εποχή. Το 2011 ήταν η αποθέωση της συνωμοσιολογίας: πλαστά στατιστικά – φουσκωμένα, δήθεν, ελλείμματα για να οδηγηθεί η χώρα σκόπιμα στα μνημόνια, Ρώσοι που ήθελαν να μας δανείσουν και δεν τους αφήσαμε, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι που μας έβαλαν στο χέρι, πρόθυμοι πολιτικοί που υλοποιούσαν εντολές. Ο Λαζόπουλος έσπαγε ρεκόρ τηλεθέασης, ο Λιακόπουλος προβαλλόταν σε μεγάλα κανάλια. Η Ρωσία είχε φτάσει στο 70% αποδοχής στην ελληνική κοινωνία. Ήταν η «ομόδοξη φίλη», που θα μας προστάτευε απ’ τους κακούς Δυτικούς. Ποιος να αμφισβητήσει, λοιπόν, ότι «οι Ρώσοι έσωσαν τον Καραμανλή»;

Είναι να απορεί κανείς: πριν ακόμη αποκαλυφθεί το τρίτο υπηρεσιακό δελτίο της ΕΥΠ, πώς γινόταν πιστευτό ένα σενάριο όπου οι τρεις πιο ισχυρές και αποτελεσματικές μυστικές υπηρεσίες του κόσμου —CIA, Mossad και MI6— φέρονταν να στήνουν απόπειρα δολοφονίας Έλληνα Πρωθυπουργού... και να αποτυγχάνουν με τρόπο τόσο πρόχειρο και ερασιτεχνικό, που να αφήνουν πίσω τους βανάκια με χάρτες, εξοπλισμό παρακολούθησης και… κονσέρβες; Αν υπήρχε όντως τέτοιο σχέδιο, θα έστελναν τους καλύτερους — όχι έναν πρόχειρο μηχανισμό που θα άφηνε πίσω του ίχνη και αποδείξεις, εκθέτοντας έτσι όλο το σχέδιο. Και δεν ήταν μόνο αυτό: σύμφωνα με το ίδιο αφήγημα, Ρώσοι πράκτορες φέρονταν να κυκλοφορούν ανενόχλητοι στην Αθήνα, να στήνουν επιχειρήσεις, να καταδιώκουν πράκτορες άλλων χωρών. Και όλα αυτά… χωρίς να υπάρξει ποτέ καμία επίσημη νύξη, καμία δημόσια συζήτηση, καμία διπλωματική συνέπεια. Η πληροφορία αυτή πέρασε σχεδόν ανεμπόδιστα στον δημόσιο διάλογο. Κανείς δεν στάθηκε να αναρωτηθεί σοβαρά πώς γίνεται τέτοια δραστηριότητα ξένων υπηρεσιών να εκτυλίσσεται σε ελληνικό έδαφος, με τις κρατικές δομές απλώς να παρακολουθούν – ή να αγνοούν. Κι όμως, έτσι έγινε: αφέθηκε να ενσωματωθεί ως «δεδομένο» μέσα στην καθημερινή κουβέντα, χωρίς σοβαρή αμφισβήτηση.

Και ίσως αυτό να ήταν το πιο ισχυρό στοιχείο του μύθου: ότι δεν γεννήθηκε στο κενό, αλλά ήρθε να καλύψει βαθιές υπαρξιακές ανάγκες. Σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας, κυρίως το 2011, διαμορφώθηκε ένα ισχυρό δίπολο: από τη μία, ο «πατριώτης» που —κατά το αφήγημα— κυνηγήθηκε επειδή δεν υπάκουσε στα ξένα συμφέροντα· από την άλλη, όσοι θεωρήθηκαν πρόθυμοι να τα υπηρετήσουν — συμμετέχοντας, υποτίθεται, σε ένα προσχεδιασμένο σχέδιο που οδήγησε τη χώρα στα μνημόνια. Τότε κυριαρχούσαν οι θεωρίες ότι τα ελλείμματα φουσκώθηκαν τεχνητά, ότι η Τρόικα —η Ε.Ε., η ΕΚΤ και το ΔΝΤ— ήθελαν να μας υποδουλώσουν οικονομικά, να.. «αρπάξουν» την περιουσία του κράτους κοψοχρονιά, να… βάλουν χέρι στα πετρέλαια και τις… πολύτιμες σπάνιες γαίες μας, να… μας φτωχοποιήσουν επίτηδες για να καταρρεύσει το ηθικό των Ελλήνων. Μέσα σε αυτό το συνωμοσιολογικό κλίμα, όλα μπορούσαν να γίνουν πιστευτά: ακόμη και ότι σχεδιαζόταν δολοφονία Έλληνα Πρωθυπουργού. Για άλλους, όμως, όλο αυτό δεν ήταν παρά ένας βολικός μύθος: ένα κατασκεύασμα που ξεπλένει πολιτικές ευθύνες και μετατρέπει τη σιωπή σε ηρωισμό.

Κι αξίζει να σημειωθεί το εξής: ο πολυσυζητημένος ρωσικός αγωγός South Stream, που —σύμφωνα με το αφήγημα— θα μετέτρεπε την Ελλάδα σε ενεργειακό κόμβο και για τον οποίο, υποτίθεται, βρέθηκε στο στόχαστρο η τότε κυβέρνηση, τελικά δεν κατασκευάστηκε ποτέ· πρώτα η Βουλγαρία καθυστέρησε και πάγωσε το έργο επί κυβέρνησης Μπόικο Μπορίσοφ, και το 2014 η ίδια η Ρωσία το ακύρωσε οριστικά — επί κυβέρνησης Αντώνη Σαμαρά. Παρ’ όλα αυτά, η θεωρία ότι κάποιοι «έριξαν τον Καραμανλή για να μην γίνει ο αγωγός» επιβίωσε. Γιατί δεν επιβιώνει ένας μύθος επειδή είναι αληθινός — αλλά επειδή λέει αυτό που θέλει να ακούσει ένα κομμάτι της κοινωνίας.

Η υπόθεση Πυθία δεν είχε καμία βάση. Δεν είχε σημασία ότι δεν υπήρξε κανένα στοιχείο. Κι όμως, κατάφερε να μείνει ζωντανή για χρόνια, να επηρεάσει αντιλήψεις, να αλλάξει το πολιτικό κλίμα. Λειτούργησε σαν ιδεολογικός μηχανισμός — ένα πολιτικό εργαλείο απονομιμοποίησης του Μνημονίου και κατασκευής ενός «πατριωτικού μαρτυρίου». Τραυμάτισε τον δημόσιο διάλογο, γέννησε πολιτική μυθολογία, βόλεψε πολλούς και έδωσε ηρωικό τόνο σε επιλογές και αποχωρήσεις. Ίσως αυτό να είναι και το πιο ανησυχητικό: πως ένας μύθος χωρίς αποδείξεις μπορεί να περάσει για ιστορία, αρκεί να εξυπηρετεί τις ανάγκες της εποχής.

via "Η αλεπού"

η εικόνα - φωτογραφία αντλήθηκε απο το https://www.tovima.gr/2019/04/18/politics/apokalypsi-stimeno-to-sxedio-pythia-gia-ti-dolofonia-karamanli-poioi-oi-logoi/