Τι ανακάλυψαν οι έξι επιθεωρητές οι οποίοι επί τρεις μήνες
έκαναν φύλλο και φτερό τον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης.
Σε 264 σελίδες φυλλομετρείται η έκθεση ελέγχου τον οποίο
διενήργησε μικτό κλιμάκιο επιθεωρητών στον ΟΑΣΘ. Ο έλεγχος αφορούσε στη
διαχείριση και λειτουργία του ΟΑΣΘ για τις οικονομικές χρήσεις 2011 έως 2015
και σε συγκεκριμένα πεδία για το έτος 2016. Η πολυσέλιδη έκθεση την οποία
εξασφάλισε κατ’ αποκλειστικότητα η Voria.gr παραδόθηκε στους υπουργούς
Μεταφορών και Οικονομικών στις 12 Δεκεμβρίου 2016 με την ένδειξη
«εμπιστευτικό».
Ο έλεγχος ο οποίος έγινε τους μήνες Αύγουστο, Σεπτέμβριο και
Οκτώβριο του 2016 υπήρξε εξονυχιστικός. Στο μικτό κλιμάκιο των επιθεωρητών
συμμετείχαν έξι άτομα. Δύο από το Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών του υπουργείου
Υποδομών και Μεταφορών, ένας οικονομικός επιθεωρητής, ένας δημοσιονομικός
επιθεωρητής και δύο επιθεωρητές της Περιφερειακής Διεύθυνσης Δίωξης Οικονομικού
Εγκλήματος Αττικής – Αιγαίου.
Σημειώνεται ότι η εντολή για έλεγχο την περίοδο 2010-2014
δόθηκε τον Μάρτιο του 2016 από τον υπουργό Μεταφορών. Είχε προηγηθεί ανώνυμη
επιστολή με διάφορες καταγγελίες η οποία εστάλη στις 29 Δεκεμβρίου 2015 στο
γραφείο του υπουργού Μεταφορών, στο ΣΔΟΕ και στην Αρχή Καταπολέμησης της
Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες. Αρχικά ο έλεγχος
περιορίστηκε στο 2010 τα αποτελέσματα του οποίου είχε επίσης αποκαλύψει η
Voria.gr.
Στο πλαίσιο της έρευνας ελέγχθηκαν οι κάθε λογής δαπάνες
(μισθοδοσία, ενοίκια, προμηθευτές, παροχές υπηρεσίας, καύσιμα, αναλώσιμα
κ.ο.κ.), τα έσοδα, οι δανειακές συμβάσεις, τα περιουσιακά στοιχεία του
Οργανισμού κ.ά.
*ΑΥΡΙΟ ΣΤΗ VORIA.GR: ΤΙ ΕΔΕΙΞΕ Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΙΑ ΤΟ 2016.
Οι κυριότερες διαπιστώσεις του ελέγχου για την περίοδο
2011-2015 όπως αποτυπώνονται στην 264σέλιδη έκθεση των επιθεωρητών είναι οι
εξής:
Α. ΔΑΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΕΝΟΙΚΙΑ
Την εξαετία 2010 – 2015 δόθηκαν συνολικά 11.442.715,08 ευρώ για
ενοίκια. Αναλυτικότερα:
Το 2010 ήταν 2.206.028,71
Το 2011 ήταν 2.130.283,04
Το 2012 ήταν 1.913.723,39
Το 2013 ήταν 1.870.806,14
Το 2014 ήταν 1.626.240,63
Το 2015 ήταν 1.695.633,17
Το μεγαλύτερο μέρος των μισθωμάτων για τα έτη 2011-2015 ύψους
9.236.686,37 ευρώ καταβλήθηκε στον Προμηθευτικό Συνεταιρισμό «Ηρακλής» ο οποίος
έχει στην ιδιοκτησία του όλους τους χώρους στέγασης των γραφείων του ΟΑΣΘ και
τα αμαξοστάσια σε Φοίνικα και Σταυρούπολη και η μετοχική του σύνθεση κατά
περίπου 65% είναι ίδια με τη μετοχική σύνθεση του ΟΑΣΘ.
Τα μισθώματα από το 2010 και μετά βαίνουν μειούμενα, εκτός από
το έτος 2015 όταν σημειώθηκε αύξηση κατά 4,27% σε σχέση με το 2014. Ωστόσο, από
τον δειγματοληπτικό έλεγχο που έγινε προκύπτει ότι είναι υψηλότερα των
τεκμαρτών.
Β. ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
Το διάστημα 2010-2016 το προσωπικό μειώνεται. Συγκεκριμένα το
2010 ο αριθμός των εργαζομένων στον ΟΑΣΘ ήταν 2.625, το 2011 2.674, το 2012
2.599, το 2013 2.528, το 2014 2.393, το 2015 2.337 και το 2016 2.330. Η
μεγαλύτερη μείωση (-12,44%) σημειώνεται στην ειδικότητα των οδηγών όπου
υπάρχουν αρκετές κενές οργανικές θέσεις. Αντιθέτως υπήρξε αυξητική τάση στους
διοικητικούς υπαλλήλους (+15,45%), στο βοηθητικό προσωπικό, στους πωλητές
εισιτηρίων οι οποίοι υπερκαλύπτουν τις οργανικές θέσεις.
Υποψία για «ημετέρους»
Από δειγματοληπτικό έλεγχο που έγινε στις καρτέλες έντεκα
υπαλλήλων διαπιστώθηκαν κάποια ευρήματα. Το σημαντικότερο όλων είναι ότι σε
κάποιες από τις αιτήσεις πρόσληψης εντοπίστηκε χειρόγραφη σημείωση ότι ο αιτών
είναι κάτοχος ποσοστού μετοχής του ΟΑΣΘ (σε μια από τις αιτήσεις) ή συγγενής με
εν ενεργεία εργαζόμενο του ΟΑΣΘ (σε τρεις αιτήσεις). Στην έκθεσή τους οι
ελεγκτές εκτιμούν ότι αυτές οι σημειώσεις ενδεχομένως να είχαν αντίκτυπο στην
προσμέτρηση των προσόντων των υποψηφίων, εν ολίγοις ίσως να έπαιξαν ρόλο κατά
την πρόσληψή τους.
Από τον έλεγχο διαπιστώθηκε επίσης ότι κάποιοι προσληφθέντες
παρέμειναν στην αρχική θέση τους για διάστημα λιγότερο από έξι έτη όπως προβλέπεται
από τον γενικό κανονισμό προσωπικού του ΟΑΣΘ. Ζητείται, δε, να διερευνηθεί εάν
η αλλαγή θέσης εργασίας ήταν αποτέλεσμα «εξυπηρέτησης».
Διαπιστώθηκε επίσης ότι σε μια συγκεκριμένη περίπτωση δεν είχε
γίνει αντιληπτό ότι το επαγγελματικό δίπλωμα οδήγησης ενός οδηγού είχε λήξει,
ωστόσο, αυτός συνέχιζε να οδηγεί λεωφορεία. Εξ αιτίας αυτής της διαπίστωσης οι
ελεγκτές διερωτώνται εάν λειτουργεί μηχανισμός ελέγχου σχετικά με τη λήξη των
αδειών οδήγησης που οφείλει να έχει ο ΟΑΣΘ.
Άλλες παρατηρήσεις αφορούν: ελλιπή συμπλήρωση της αίτησης
πρόσληψης, ανεπαρκή καταγραφή των υπηρεσιακών μεταβολών των υπαλλήλων, ανεπαρκή
έλεγχο ως προς την κατοχή και ανανέωση των απαραίτητων τυπικών προσόντων
άσκησης επαγγελματία οδηγού, αναντιστοιχία μεταξύ οργανικών θέσεων και
καλυμμένων θέσεων ανά ειδικότητα, επαναπρόσληψη υπαλλήλου το 2011 ο οποίος είχε
παραιτηθεί το 2004 κ.ο.κ.
Γ. ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ
Οι μηνιαίες αποδοχές των εργαζομένων στον ΟΑΣΘ αποτελούνται από
το βασικό μισθό, ορισμένα επιδόματα και κάποιες δευτερεύουσες αποδοχές. Από τον
έλεγχο διαπιστώθηκε ότι κάθε επίδομα υπολογίζεται σε συνάρτηση ενός ή και
περισσοτέρων επιδομάτων αθροιστικά, παράγοντας πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα,
αυξάνοντας τις συνολικές αποδοχές. Επίσης, το επίδομα ανθυγιεινής εργασίας καταβάλλεται
καθολικά προς όλους τους εργαζόμενους, ανεξαρτήτως ειδικότητας και θέσης. Το
αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ο βασικός μισθός να ανέρχεται περίπου στο 35% των
συνολικών αποδοχών και το υπόλοιπο 65% να είναι επιδόματα.
Συγκεκριμένα, στο προσωπικό κίνησης χορηγούνται 26 επιδόματα,
στο διοικητικό προσωπικό 21 και στο προσωπικό συντήρησης 11. Ενδεικτικά,
εργαζόμενος με βασικό μισθό 578,27 ευρώ φτάνει με τα επιδόματα στα 2.153,58
ευρώ. Άλλος εργαζόμενος με 868,36 ευρώ βασικό μισθό, με τα επιδόματα φτάνει στα
4.370,90 μικτά.
Μισθολογική δαπάνη
Το 2010 (2.625 εργαζόμενοι) το συνολικό μισθολογικό κόστος
ανήλθε σε 109.504.676,24 ευρώ. Το 2011 (2.674 εργαζόμενοι) ήταν 110.456.083,11
ευρώ, το 2012 (2.599 εργαζόμενοι) ήταν 110.613.368,09 ευρώ, το 2013 (2.528
εργαζόμενοι) ήταν 106.437.826,60 ευρώ, το 2014 (2.393 εργαζόμενοι) ήταν
102.201.524,63 ευρώ και το 2015 ήταν 90.623.587,94 ευρώ.
Μέσο μισθολογικό κόστος
Το μέσο ετήσιο μισθολογικό κόστος ανά εργαζόμενο ήταν ως εξής:
το 2011 41.307,44 ευρώ, το 2012 42.559,97 ευρώ, το 2013 42.103,57 ευρώ, το 2014
42.708,54 και το 2015 έπεσε στα 38.777,74 ευρώ.
Επιπλέον διαπιστώθηκε ότι την περίοδο 2011-2015 καταβλήθηκαν
άλλα 2. 438.071,56 ευρώ υπό μορφή «παροχής σε είδος» (δικαίωμα ελεύθερης
μετακίνησης με τα λεωφορεία του ΟΑΣΘ). Το ποσόν αυτό δεν αποτυπώθηκε στις
οικονομικές καταστάσεις, γεγονός που στέρησε από το ελληνικό δημόσιο ποσόν
280.486,03 ευρώ από την μη απόδοση ΦΠΑ.
Δ. ΠΑΓΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ
Πέρα από τη μισθοδοσία ο ΟΑΣΘ καταβάλλει δαπάνες για παροχή
υπηρεσιών από τρίτους. Από τον έλεγχο διαπιστώθηκε ότι υπήρξαν μεγάλες
διακυμάνσεις σε αυτές τις δαπάνες από έτος σε έτος. Έως 212,4% για τις δαπάνες
σε δικηγόρους (51.464 ευρώ το 2010, 160.755,73 το 2011), έως 82.49% στις
«λοιπές αμοιβές τρίτων» (54.339,67 ευρώ το 2010, 95.101,20 το 2011) και έως
185,18% στις αμοιβές συμβουλευτικών υπηρεσιών (54.000 ευρώ το 2012, 154.000
ευρώ το 2013).
Μπαράζ απευθείας αναθέσεων
Η ανάθεση των εργασιών παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών
γίνονται ως «απευθείας συμβάσεις με διαπραγμάτευση», κάτι που όμως προβλέπεται
στον Κανονισμό Προμηθειών τον οποίο έχει αποδεχθεί το ελληνικό δημόσιο.
Το μεγαλύτερο μέρος παροχής αυτών των υπηρεσιών για το διάστημα
2010-2015 εμφανίζονται να παρέχουν στον ΟΑΣΘ εταιρίες εκπροσωπούμενες από τα
ίδια άτομα, μεταξύ των οποίων και πρώην γενικός διευθυντής του Οργανισμού καθώς
και πρόσωπα του άμεσου συγγενικού περιβάλλοντός του.
Από τον έλεγχο διαπιστώθηκε επίσης ότι μια συγκεκριμένη
εταιρεία σύναπτε συμβάσεις με τον ΟΑΣΘ διετούς διάρκειας και τιμολογούσε τις
υπηρεσίες της μετά τη λήξη της σύμβασης κάτι, που σύμφωνα με τους ελεγκτές
«αντίκειται στις διατάξεις της αρχής της αυτοτέλειας των χρήσεων».
Οι επιθεωρητές προτείνουν το σύνολο των δαπανών αυτής της
κατηγορίας (συμβάσεις παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών) να επανεξεταστεί εάν θα
πρέπει να περιληφθούν στις δαπάνες βάσει των οποίων υπολογίζεται η
αντισταθμιστική οφειλή που καταβάλλει το ελληνικό δημόσιο καθώς, όπως
αναφέρουν, πολλές από αυτές τις υπηρεσίες θα μπορούσαν να παρασχεθούν από
υπαλλήλους του ΟΑΣΘ.
Παροχές τρίτων
Το κόστος αυτών των δαπανών τείνει μειούμενο κατά την περίοδο
2010 – 2014 ενώ παρουσιάζει αυξητική τάση το 2015. Ειδικότερα, για συντήρηση
επίπλων και σκευών γραφείων δόθηκαν από 7.000 έως 13.000 ευρώ ετησίως. Για
μηχανογράφηση δόθηκαν από 353.000 έως 438.000 ευρώ ετησίως. Για μηχανογράφηση
τηλεματικής δόθηκαν από 322.000 έως 330.000 ευρώ ετησίως. Για συντήρηση έξυπνων
στάσεων δόθηκαν από 80.000 έως 90.000 ευρώ ετησίως. Για συντήρηση εξοπλισμού
έξυπνων στάσεων δόθηκαν από 94.000 έως 122.000 ευρώ ετησίως. Σχεδόν το σύνολο
αυτών των συμβάσεων έγιναν με απευθείας ανάθεση, που ωστόσο προβλέπεται στον
Κανονισμό Προμηθειών.
Διάφορα έξοδα
Σε αυτά περιλαμβάνονται δαπάνες για έξοδα κίνησης υπηρεσιακών
αυτοκινήτων (ΙΧ. Φορτηγών), για τον εσωτερικό καθαρισμό των λεωφορείων, διάφορα
έξοδα διοίκησης κ.ά. Το ύψος τους ανέρχεται περίπου στα 19 εκατ. ευρώ ετησίως.
Από τον έλεγχο διαπιστώθηκε ότι περιλαμβάνονταν στα «διάφορα
έξοδα διοίκησης» αποδείξεις ύψους 5.000 ευρώ κατ’ έτος, που αντιστοιχούσαν σε
δαπάνες για καύσιμα τα οποία προορίζονταν για τα ιδιωτικά αυτοκίνητα δύο μελών
του δ.σ. του ΟΑΣΘ. Επίσης, υπήρχαν δαπάνες οι οποίες είναι καταχωρισμένες με
αποδείξεις λιανικής, ενώ θα έπρεπε να υπάρχουν τιμολόγια (ενδεικτικά βρέθηκαν
περίπου 50.000 το 2014 και 14.000 το 2015).
Ο καθαρισμός των λεωφορείων
Εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ διατίθενται ετησίως για τον καθαρισμό
των λεωφορείων. Κατά τα έτη 2011 – 2012 οι δαπάνες αυτές παρουσιάζουν αυξητική
τάση σε σχέση με το 2010 ενώ τα έτη 2013 – 2015 μειώνονται.
E. ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
Από τον δειγματοληπτικό έλεγχο που έγινε στην κατηγορία δαπανών
«Γενικές δαπάνες υπηρεσιών και προμήθειας υλικών, ανταλλακτικών και αναλωσίμων»
διαπιστώθηκε ότι οι περισσότερες συμβάσεις έργου γίνονταν με απευθείας
αναθέσεις, ανεξαρτήτως του ύψους του προϋπολογισμού του έργου. Επίσης,
διαπιστώθηκε ότι πολλές συμβάσεις παρατείνονταν, έως τέσσερα έτη μετά τη λήξη
τους, με τους ίδιους οικονομικούς όρους. Αυτό προβλέπεται στον Κανονισμό
Προμηθειών του ΟΑΣΘ αλλά για «ειδικές περιπτώσεις», όμως οι ιθύνοντες έκαναν
καθολική επίκληση αυτής της παραγράφου. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνουν οι
ελεγκτές στην έκθεσή τους «μια διαδικασία που θα αναμενόταν να επιλέγεται σε
ειδικές και έκτακτες περιπτώσεις άμεσης ανάγκης, αποτελεί πρακτική που
ακολουθείται κατά κόρον από τον Οργανισμό».
Επιπλέον οι επιθεωρητές υπογραμμίζουν ότι «η σωρεία διαδοχικών
συμβάσεων με κοινό θεματικό περιεχόμενο, με συχνή ανάθεση στον ίδιο ανάδοχο,
αντί διαγωνιστικών διαδικασιών, θέτει ερωτήματα ως προς τη διασφάλιση συνθηκών
υγιούς ανταγωνισμού και ορθολογικής χρήσης των πόρων του ΟΑΣΘ». Προσθέτουν, δε,
ότι «προς αυτή την κατεύθυνση συμπλέει και η υπογραφή συχνών συμπληρωματικών
συμβάσεων για την παροχή ομοιογενών υπηρεσιών από ένα άτομο».
Οι ελεγκτές επισημαίνουν επιπλέον τα εξής:
- Το έργο της συντήρησης της τηλεματικής, συνολικού
προϋπολογισμού περίπου 400.000 ευρώ ετησίως, ανατέθηκε με απευθείας ανάθεση ενώ
θα μπορούσε να γίνει διαγωνισμός. Επιπλέον, η σύμβαση με τη συγκεκριμένη
εταιρεία ενώ αρχικά παρατάθηκε για δύο χρόνια στη συνέχεια η παράταση ίσχυσε
για 4ετια, με τους ίδιους όρους.
- Τα ίδια ισχύουν και για την ανάθεση του έργου της
μηχανογράφησης και συστήματος ηχητικής αναγγελίας στάσεων, προϋπολογισμού
επίσης περίπου 400.000 ευρώ ετησίως. Επιπροσθέτως, εδώ διαπιστώθηκε επιπλέον
δαπάνη 40.000 ευρώ ετησίως για αμοιβή μηχανικού η οποία, σύμφωνα με τους
ελεγκτές, θα μπορούσε να ενσωματωθεί στη συνολική παροχή υπηρεσιών από τον
ανάδοχο και να μην επιβαρύνει περαιτέρω τον ΟΑΣΘ.
- Κάποιες συμβάσεις έχουν ημερομηνία έναρξης προγενέστερη από
την ημερομηνία υπογραφής τους και σύμφωνα με τους ελεγκτές «χρήζουν διερεύνησης
επαρκούς τυπικής επικύρωσης».
«Σπάσιμο» εργολαβίας
- Διαπιστώνεται επίσης ότι γίνεται «κυκλική ανάθεση» συμβάσεων,
στους ίδιους αναδόχους, με απευθείας αναθέσεις. Επίσης, επισημαίνεται ότι την
ίδια ημερομηνία υπογράφονται δυο και τρεις συμβάσεις με τον ίδιο ανάδοχο, για
παρεμφερές έργο, ενώ θα μπορούσε να γίνει μια εργολαβία και να ανατεθεί με
δημόσιο διαγωνισμό. Παρατηρείται, δηλαδή, «σπάσιμο» της εργολαβίας και ανάθεση
όλων των επιμέρους έργων στην ίδια εταιρεία. Για παράδειγμα, στις 10 Δεκεμβρίου
2009 υπογράφηκαν τρεις συμβάσεις με τον ίδιο ανάδοχο οι οποίες αφορούσαν:
υποστήριξη λογισμικού τηλεματικής (203.186 ευρώ), υποστήριξη για τη λειτουργία
του συστήματος τηλεματικής (80.750 ευρώ) και συντήρηση εξοπλισμού τηλεματικής
(126.103 ευρώ). Δηλαδή ένα έργο συνολικού προϋπολογισμού 410.039 ευρώ το οποίο
αφορούσε την τηλεματική «έσπασε» στα τρία και ανατέθηκε στην ίδια εταιρία, με
τρεις διαφορετικές συμβάσεις, υπογεγραμμένες την ίδια ημέρα.
ΣΤ. ΔΑΝΕΙΑ
Ο τραπεζικός δανεισμός το 2011 σε σχέση με το 2010 αυξήθηκε
κατά 201,42% φτάνοντας στα 23,4 εκατ. ευρώ. Τα επόμενα χρόνια σταδιακά μειώθηκε
και το 2015 έφτασε στα 16,2 εκατ.
Ζ. ΑΚΥΡΩΤΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ
Από τη μη επιστροφή χρημάτων σε όσους εκδίδουν εισιτήριο από τα
αυτόματα μηχανήματα μέσα στα λεωφορεία ο ΟΑΣΘ ωφελήθηκε το 2015 436.270,49
ευρώ, το 2014 429.020,30 ευρώ και το 2013 453.784,22 ευρώ.
Πηγή: εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου