H δραχμή και οι μύθοι της

Θα βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων με την επιστροφή στη δραχμή. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν οι ένθερμοι οπαδοί μιας τέτοιας επιλογής...

Μύθος 1ος: Θα βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων με την επιστροφή στη δραχμή. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν οι ένθερμοι οπαδοί μιας τέτοιας επιλογής. Θα τρέξουμε τριάντα χρόνια πίσω σκιαγραφώντας τη σχέση εξαγωγών και απαξίωσης (υποτιμήσεις – διολισθήσεις) της δραχμής για να αποδείξουμε το μυθικό χαρακτήρα αυτής της θέσης.

Η διαμάχη για το έλλειμμα-μαμούθ του 2009, της Μιράντας Ξαφά

Η ιστορία που πλήττει την εικόνα της χώρας και αναδεικνύει τον βαθμό σήψης του πολιτικού και θεσμικού κατεστημένου της χώρας

Βασικός ισχυρισμός του αντιμνημονιακού κατεστημένου ήταν ότι η προσφυγή σε δανεισμό από τον «επίσημο» τομέα (ΕΕ-ΔΝΤ) δεν ήταν αποτέλεσμα του δημοσιονομικού εκτροχιασμού και της απώλειας πρόσβασης στις αγορές αλλά του «φουσκώματος» του ελλείμματος από την κυβέρνηση Παπανδρέου. Η κυβέρνηση Καραμανλή είχε στείλει στη Eurostat τον Απρίλιο του 2009 την εκτίμηση ότι το έλλειμμα του 2009 θα ανερχόταν σε 3,7% του ΑΕΠ, κάτι που αναθεώρησε σε 6,0% σε νέα δήλωση δύο μέρες πριν από τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου.

Μαύρη τρύπα, του Παύλου Τσίμα

Στην άχαρη ιστορία των ελληνικών προεκλογικών debates, εκείνο του 2004 ήταν, ίσως, το λιγότερο αξιομνημόνευτο. Κι ας ήταν το πρώτο στο οποίο μετείχαν οι αρχηγοί όλων των κομμάτων - ή μήπως γι' αυτό ακριβώς; Πέντε αρχηγοί, πέντε δημοσιογράφοι, ερωτήσεις σε θεματικούς κύκλους δίχως δικαίωμα επαναφοράς μιας ερώτησης - μια σειρά βαρετών, αναντίρρητων μονολόγων. Κι εμένα μου είχε κληρώσει να ρωτήσω τον Κώστα Καραμανλή για θέματα κοινωνικής πολιτικής. Αλλά τι να ρωτήσεις τον αρχηγό ενός κόμματος που ετοιμάζεται να κυβερνήσει έπειτα από δέκα χρόνια στην αντιπολίτευση και που, συνεπώς, δεν ελέγχεται παρά μόνον για τις υποσχέσεις του;

Τον είχα ρωτήσει, λοιπόν, κάτι εντελώς ντεμοντέ. Για την επιβάρυνση που θα προέκυπτε στις δαπάνες της υγείας και στα ασφαλιστικά ταμεία, αν εφαρμοζόταν η προεκλογική υπόσχεση της ΝΔ να καταργήσει τη «λίστα φαρμάκων». Εκείνος μου είχε απαντήσει κάτι πιασάρικο για την ελευθερία της επιλογής και την ισότιμη πρόσβαση όλων στη φαρμακευτική θεραπεία. Και ο διάλογος χάθηκε στην υπνηλία της βραδιάς. Τον ανακάλεσα στη μνήμη αυτές τις ημέρες των συζητήσεων για το σκάνδαλο Novartis. Το «μεγαλύτερο από καταβολής ελληνικού κράτους».

Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών: Ο εκτροχιασμός της φαρμακευτικής δαπάνης την περίοδο 2004-2009.

Γιατί έσκασε η κρίση; Γιατί δεν βγαίνουμε από την κρίση;, του Διανέλου Γεωργούδη

Γιατί έσκασε η κρίση; Γιατί δεν βγαίνουμε από την κρίση;

Υπάρχουν διάφορα αίτια, αλλά το βασικό αίτιο είναι το πέραν κάθε λογικής φούσκωμα του πελατειακού κράτους πριν την κρίση, και η διατήρησή του εντός της κρίσης. Εδώ οι αριθμοί.

https://www.facebook.com/antiantimnimonio/photos/2199668180058687

Αυτό το γράφημα αποτυπώνει τις κύριες δυο παραμέτρους διαχείρισης των κρατικών οικονομικών και εξηγεί με αρκετή σαφήνεια τον κύριο λόγο του δημοσιονομικού εκτροχιασμού που χρεοκόπησε την χώρα στις αρχές του 2010 (δηλ. που μας άφησε εκτός αγορών οπότε για την χρηματοδότηση του κράτους δεν υπήρχε εναλλακτική από να ζητηθεί μνημονιακή βοήθεια από την Ευρωζώνη).

Ο αριθμός Δημοσίων Υπαλλήλων στην Ελλάδα

Εσωτερικό έγγραφο-«κόλαφος» για τον Καραμανλή της ΤτΕ τον Οκτώβριο του 2009: Ευρισκόμεθα ενώπιον ενός πρωτοφανούς δημοσιονομικού εκτροχιασμού!

Ένα αποκαλυπτικό εσωτερικό έγγραφο της Τράπεζας της Ελλάδας για τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας το 2009 φέρνει στο φως της δημοσιότητας σήμερα η «Καθημερινή».

Το έγγραφο που έχει ημερομηνία 6 Οκτωβρίου 2009, δυο μόλις ημέρες δηλαδή μετά την επικράτηση του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές και μια ημέρα πριν ακόμη ορκιστεί πρωθυπουργός ο Γιώργος Παπανδρέου, ενημερώνει τον κεντρικό τραπεζίτη της χώρας Γιώργο Προβόπουλο για τον «πρωτοφανή δημοσιονομικό εκτροχιασμό της Ελλάδας» και για το γεγονός ότι η «θέση της χώρας δεν είναι πλέον διατηρήσιμη».

Πιο συγκεκριμένα το έγγραφο σημειώνει: «Με βάση τα έως τώρα στοιχεία και τις εξελίξεις, καθώς και τις διαφαινόμενες προοπτικές, ευρισκόμεθα ενώπιον ενός πρωτοφανούς δημοσιονομικού εκτροχιασμού, ο οποίος δεν δικαιολογείται, παρα μόνο σε πολύ μικρό βαθμό, από την κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας».

Και συνεχίζει: «Είναι δε απολύτως βέβαιο ότι η παρούσα δημοσιονομική θέση της χώρας δεν είναι διατηρήσιμη».

Σύμφωνα δε με το έγγραφο «τα δημοσιονομικά μεγέθη παρουσίασαν περαιτέρω σημαντική επιδείνωση τον μήνα Σεπτέμβριο», όταν οι μηνιαίες δαπάνες αυξήθηκαν κατά 25% ενώ τα μηνιαία έσοδα μειώθηκαν κατά 24,2% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το ταμειακό δημοσιονομικό έλλειμα του 9μήνου (έως και Σεπτέμβριο του 2009) να ανέρχεται στο 9,7%.

(πηγή: Καθημερινή) thecaller.gr (εδώ)

«Καθαρή έξοδος», καθαρή απάτη, του Γιώργου Παγουλάτου

Τ​​ον Αύγουστο 2018, ο κ. Τσίπρας ετοιμάζεται να πανηγυρίσει το τέλος των μνημονίων, ανεμίζοντας το δικό του success story. Η έξοδος δεν θα είναι ανέφελη. Τα προαπαιτούμενα για την τέταρτη αξιολόγηση είναι βαριά, το ΔΝΤ δεν έχει πει την τελευταία λέξη και οι εταίροι δεν δείχνουν διάθεση για σοβαρές παραχωρήσεις στο χρέος. Το κυριότερο, αναζητούν το πλαίσιο εκείνο που θα εξασφαλίσει ότι η κυβέρνηση δεν θα αρχίσει να ξηλώνει μεταρρυθμίσεις, να διορίζει πελάτες στο Δημόσιο, να μοιράζει λεφτά μόλις χαλαρώσει ο έλεγχος. Κανονικά η προοπτική περαιτέρω μειώσεων χρέους θα έπρεπε να συνιστά επαρκές κίνητρο παραμονής στον δρόμο της προσαρμογής. Ομως υπάρχουν πολιτικοί που θα προτιμούσαν τα πρόσκαιρα κέρδη της εξαγοράς ψήφων από την ωφέλεια μιας ελάφρυνσης χρέους. Μετά το τρίτο μνημόνιο ο κ. Τσίπρας μπαίνει σε εκλογική τροχιά (είτε για το 2018 είτε για το 2019), και αυτό εντείνει την ανησυχία.

«Ευρισκόμεθα ενώπιον ενός πρωτοφανούς εκτροχιασμού», του Γιάννη Παλαιολόγου

Εγγραφο των υπηρεσιών της Τράπεζας της Ελλάδος προς τον διοικητή της, Γιώργο Προβόπουλο, με ημερομηνία 6 Οκτωβρίου 2009, δείχνει τη δεινή κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει η οικονομία.

Η έκδοση του νέου βιβλίου του Γιάννη Παπαθανασίου, «8 μήνες» (Εκδόσεις Λιβάνη), για τη θητεία του ως υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης Καραμανλή, επανέφερε στην επικαιρότητα τη συζήτηση σχετικά με τις ευθύνες για τη δημοσιονομική κατάρρευση του 2009-10. Το βιβλίο του κ. Παπαθανασίου αποτελεί μία ακόμα προσπάθεια του περιβάλλοντος Καραμανλή να μεταθέσει τις ευθύνες αυτές στις πλάτες της κυβέρνησης Παπανδρέου. Το ζήτημα έχει αναλυθεί επανειλημμένως –ενίοτε με κάποια αντικειμενικότητα, συνήθως με επιλεκτική χρήση στοιχείων και μνημειώδεις ανακρίβειες.

Τι Είναι Το Μνημόνιο;

Τι είδους μέτρα περιέχει ένα μνημόνιο; Τι ακριβώς πρέπει να κάνει μια ελληνική κυβέρνηση για να "περάσει" μια αξιολόγηση; Για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης, εξηγούμε με πολύ απλά λόγια τι είναι το κάθε ένα από τα προαπαιτούμενα μιας αξιολόγησης. Πιθανότατα δεν είναι ακριβώς αυτά που φαντάζεστε.

Τον Μάιο του 2017 διέρρευσε στα ΜΜΕ μια λίστα με 140 προαπαιτούμενα μέτρα τα οποία, όπως ανάφεραν τα δημοσιεύματα, ήταν απαραίτητο να υλοποιηθούν για να κλείσει η αξιολόγηση του νέου, "συμπληρωματικού" μνημονίου και να καταβληθεί η δεύτερη δόση.

Διαβάστε Ολόκληρη Την Έρευνα (PDF)

Πιθανή η ανακατάταξη των χωρών στην οικονομία

Σε 10-15 χρονάκια οι χώρες που θα πρωταγωνιστούν στο παγκόσμιο στερέωμα θα είναι αυτές που σήμερα αποκαλούμαι αναπτυσσόμενες, ενώ πριν μερικά χρόνια τις αποκαλούσαμε υπανάπτυκτες. Είναι κυρίως χώρες με θετική δημογραφική δυναμική, μεγάλη εσωτερική αγορά που δύσκολα επηρεάζεται από εξωγενής παράγοντες, συνεχώς αυξανόμενη μεσαία τάξη που διψάει για κατανάλωση και πάρα πολλούς νέους επιστήμονες.

Αν νομίζετε πως χώρες σαν την Ελλαδίτσα -- με ΑΕΠ που δεν ξεπερνάει τα $200 δισ. -- έχουν μέλλον, επιλέγοντας τον απομονωτισμό και το χυδαίο εθνολαϊκισμό, είστε γελασμένοι.

Πατρίδα και μέλλον μας είναι η Ευρώπη! Η Ενωμένη, Ομόσπονδη Ευρώπη!

του Boris Mic. στο fb

Οι 33 θέσεις για τη Μεταρρύθμιση των Οικονομικών

Μια ομάδα οικονομολόγων απευθύνει έκκληση για μεγαλύτερο πλουραλισμό στη διδασκαλία των οικονομικών. Καταγγέλλουν τα νεοκλασσικά οικονομικά για δογματισμό. Τι προτείνουν για την εξέλιξη του κλάδου ενόψει της αυξανόμενης ανισότητας και των κρίσεων.

Δημοσιεύθηκε: 26 Δεκεμβρίου 2017 - 08:28

Πριν από πέντε αιώνες, ο Λούθηρος (φωτ.) φέρεται να θυροκόλλησε τις 95 θέσεις του σε μια εκκλησία στη Βιτεμβέργη, προκαλώντας την αλυσίδα των γεγονότων που οδήγησαν στην Προτεσταντική Μεταρρύθμιση.

Στις 12 Δεκεμβρίου, ο «αιρετικός» οικονομολόγος Στιβ Κιν «κάρφωσε» μια λίστα με 33 θέσεις στην πόρτα του London School of Economics. O στόχος της συμβολικής κίνησης ήταν να σηματοδοτήσει την ανάγκη για μια Μεταρρύθμιση στην οικονομική επιστήμη, περίπου μισή χιλιετία μετά τη θρησκευτική Μεταρρύθμιση του Λούθηρου.

Ο Αυστραλός οικονομολόγος και οι υπόλοιποι oμοϊδεάτες συνάδελφοι του που έχουν σχηματίσει την ομάδα Rethinking Economics, υποστηρίζουν ότι τα νεοκλασσικά οικονομικά βρίσκονται σε μια κατάσταση ανάλογη με αυτήν της καθολικής εκκλησίας πριν από 500 χρόνια. Σύμφωνα με τους ίδιους, τα νεοκλασσικά οικονομικά έχουν εξελιχθεί σε ένα σύστημα πίστης που συνάγει όλες τις θεωρίες του από κάποιες ιδρυτικές αρχές που γίνονται δεκτές με δογματικό τρόπο, κάτι που έχει κυριαρχήσει στο δημόσιο διάλογο και στη λήψη αποφάσεων.

Το PSI έπρεπε να έχει γίνει από την πρώτη στιγμή, όπως ζητούσε το ΔΝΤ.

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΑΝΤΙΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗΣ ΜΠΟΥΡΔΟΛΟΓΙΑΣ

Πράγματι, όταν μεταξύ του Οκτώβρη του 2009 και Απρίλη του 2010 αποκαλύφθηκε ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός της ελληνικής οικονομίας και μείναμε εκτός αγορών, και η ελληνική κυβέρνηση να συζητήσει με το ΔΝΤ και τους ευρωπαίους εταίρους πώς να αποφευχθεί η κατάρρευση της χώρας, το ΔΝΤ όπως είναι η πρακτική του πρότεινε το άμεσο κούρεμα του δημόσιου χρέους που τότε ήταν αποκλειστικά με ιδιώτες, δηλ. το λεγόμενο PSI. Όμως η πρόταση του ΔΝΤ αποκλείστηκε κατηγορηματικά από τους εταίρους. Τελικά του PSI αποφασίστηκε το 2011 και υλοποιήθηκε αρχές του 2012.

Οι αντιμνημονιακοί (που συν τοις άλλοις πουλούν το αφήγημα ότι το ύψος του δημόσιου χρέους είναι το μείζον, και ότι η κρίση είναι “κρίση χρέους”) εκμεταλλεύθηκαν αυτά τα γεγονότα για να επιχειρηματολογήσουν ότι ήταν τεράστιο λάθος της Ευρώπης που δεν δέχθηκε το άμεσο PSI καθώς και διαπραγματευτική αποτυχία της κυβέρνησης Παπανδρέου που δεν το πέτυχε. Όμως:

1) Η πολιτική είναι τέχνη του εφικτού, και ένα κούρεμα του χρέους ενάντια στις επιθυμίες των εταίρων δεν ήταν δυνατό. Γιατί όχι; Διότι δεν το ήθελαν οι εταίροι οι οποίοι θα χρηματοδοτούσαν πολύ μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού προγράμματος απ' ότι το ΔΝΤ (80 από τα 110 δις).

2) Το άμεσο κούρεμα θα έπληττε πολύ νωρίτερα τις ελληνικές τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία που επίσης ήταν εκτεθειμένα στο ελληνικό χρέος, δυσχεραίνοντας την κατάσταση από την πρώτη στιγμή.

3) Δεν θα απέδιδε κάποιο ουσιαστικό μακροχρόνιο όφελος καθώς το άμεσο κούρεμα το 2010 θα ήταν μικρότερο από το κούρεμα που τελικά έγινε το 2012. Γιατί; Διότι το κούρεμα γίνεται για να διευκολυνθεί η βιωσιμότητα του χρέους, και έτσι το 2012 χρειάστηκε να γίνει ένα μεγαλύτερο κούρεμα καθώς στο μεταξύ είχαν προστεθεί οι τόκοι που πληρώθηκαν με δανεικά χρήματα επειδή το κούρεμα δεν έγινε νωρίτερα.

4) Το 2010 υπήρχε ακόμα η ελπίδα ότι η Ελλάδα (όπως πέτυχαν όλα τα άλλα κράτη με μνημόνιο) θα μπορούσε να βγει στις αγορές χωρίς να κουρέψει το δημόσιο χρέος της. Το κούρεμα μειώνει μεν το βάρος χρηματοδότησης και άρα βοηθάει στο να γίνει βιώσιμο το δημόσιο χρέος, όμως επίσης αυξάνει την αναξιοπιστία της χώρας μας στην κρίση οποιουδήποτε μελλοντικού δανειστή, και άρα αυξάνει την την δυσκολία του να βγούμε στις αγορές και τους τόκους που θα πληρώνουμε. Δηλ. δεν ισχύει ότι το κούρεμα του χρέους μόνο βοηθάει στην μελλοντική μας έξοδο στις αγορές. Απόδειξη ότι σε παρούσα αξία (δηλ. ως συνολικό βάρος εξυπηρέτησης) το χρέος της Πορτογαλίας είναι το 2016 παραπλήσιο με το δικό μας, όμως όπως βλέπουμε στο παρακάτω γράφημα οι αποδόσεις δηλ. τα επιτόκια που καλείται να πληρώσει η Πορτογαλία είναι τα μισά απ' ότι η Ελλάδα, αποδεικνύοντας την γενικευμένη και ανασφάλεια των αγορών να μας ξαναδανείσουν χρήματα. Όπως είναι φυσικό αυτή η ανασφάλεια εν μέρει έχει να κάνει με το ότι οι προηγούμενοι δανειστές κουρεύτηκαν, δηλ. έχασαν τα μαλλιοκέφαλά τους. Δεν υπάρχει τίποτα που είναι τζάμπα – το μεγάλο κούρεμα του PSI μας βοήθησε αλλά αυτή η βοήθεια έχει κόστος που θα πληρώνουμε για πολλά χρόνια.

πηγή Eurostat

Δημόσιο χρέος

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΑΝΤΙΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗΣ ΜΠΟΥΡΔΟΛΟΓΙΑΣ

Δημόσιο χρέος

Δημόσιο χρέος είναι το χρέος της γενικής κυβέρνησης, ή με άλλα λόγια το χρέος που σε τελική ανάλυση επιβαρύνει τους φορολογούμενους. Στο δημόσιο χρέος προσμετρούνται τα ομόλογα που εκδίδει το κράτος αλλά και οργανισμοί της γενικής κυβέρνησης, τα βραχυπρόθεσμα έντοκα γραμμάτια, οι κρατικές εγγυήσεις υπέρ δημοσίων ή ιδιωτικών οργανισμών, κοκ. Δανειστές είναι συνήθως τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού της χώρας, αλλά μπορεί επίσης να είναι επενδυτικά κεφάλαια, ιδιώτες μικροομολογιούχοι που μπορούν να αγοράσουν κρατικά ομόλογα στην δευτερογενή αγορά, κοκ. Όπως κάθε δάνειο του ιδιωτικού τομέα, έτσι και ο κρατικός δανεισμός επιβαρύνεται με τόκους. Παρεμφερής αλλά ξεχωριστή έννοια είναι η της “απόδοσης” του ομολόγου.

Το δημόσιο χρέος δημιουργείται από τα πρωτογενή ελλείμματα, αλλά αυξάνεται και από την ανάγκη να πληρωθούν και οι τόκοι που επιβαρύνουν το νυν χρέος. Όταν το πρωτογενές πλεόνασμα είναι ίσο με τους τόκους τότε το δημόσιο χρέος παραμένει σταθερό, όταν είναι λιγότερο από τους τόκους τότε το δημόσιο χρέος αυξάνεται. Μόνο όταν το πρωτογενές πλεόνασμα είναι υψηλότερο των τόκων υπάρχει η δυνατότητα να αποπληρωθεί κεφάλαιο οπότε και μειώνεται το δημόσιο χρέος.

Η Τράπεζα της Ελλάδας δημοσιεύει λεπτομερείς πληροφορίες ως προς το ελληνικό δημόσιο χρέος.

Στο παρακάτω γράφημα αποτυπώνεται η εξέλιξη του δημόσιου χρέους της Ελλάδας

πηγή www.knoema.com - Eurostat 

του Διανέλου Γεωργούδη 

Έλλειμμα και πλεόνασμα γενικής κυβέρνησης

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΑΝΤΙΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗΣ ΜΠΟΥΡΔΟΛΟΓΙΑΣ

Το έλλειμμα/πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης είναι το πρωτογενές έλλειμμα/πλεόνασμα συν τους τόκους που πληρώνονται για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους. Δεν περιλαμβάνει τα χρεολύσια (δηλ. την πληρωμή κεφαλαίου) διότι αυτή η πληρωμή όταν γίνεται με καινούργιο δανεισμό δεν αλλάζει το δημόσιο χρέος. Το έλλειμμα αντιστοιχεί στις χρηματοδοτικές ανάγκες της γενικής κυβέρνησης. Τα κράτη της Ευρωζώνης έχουν στόχο το μέγιστο έλλειμμά τους να είναι 3%. Το 2009 το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης της Ελλάδας πάνω από 15%.

Παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι σε ένα έτος η κυβέρνηση έχει έσοδα 100 δις, πρωτογενείς δαπάνες 95, το δημόσιο είναι χρέος 200, η υποχρέωση πληρωμής τόκων 8, και υποχρέωση πληρωμής κεφαλαίων 20. Τότε έχει πρωτογενές πλεόνασμα 5 δις και έλλειμμα 3 δις (καθώς το πρωτογενές πλεόνασμα δεν της φτάνει για να πληρώσει τα 8 δις τόκους). Δανείζεται από τις αγορές 23 δις, με τα οποία πληρώνει τα 3 δις τόκων και 20 δις κεφαλαίου. Καθώς μείωσε το χρέος κατά τα 20 δις κεφαλαίου που πλήρωσε μέσω νέων δανείων 23 δις, το επόμενο έτος το χρέος της θα είναι 203.

Γενικά ισχύουν οι εξισώσεις “έλλειμμα = αύξηση του δημόσιου χρέους” και “πλεόνασμα = μείωση του δημόσιου χρέους”. Όταν μια κυβέρνηση έχει έλλειμμα τότε τα έσοδά της δεν της φτάνουν για να καλύψει της πρωτογενείς δαπάνες της και τους τόκους του χρέους, Όταν μια κυβέρνηση έχει πλεόνασμα σημαίνει ότι έχει καλύψει από τα έσοδά της όλες τις πρωτογενές δαπάνες αλλά και τους τόκους του χρέους της, τότε της περισσεύουν χρήματα για να πληρώσει και μέρος του κεφαλαίου. Τις υπόλοιπες πληρωμές κεφαλαίου τις κάνει με καινούργιο δανεισμό.

Αυτές οι εξισώσεις δεν ισχύουν ακριβώς, διότι π.χ. τέλος ενός έτους μια κυβέρνηση μπορεί να δανειστεί παραπάνω χρήματα απ΄ ότι χρειάζεται έτσι ώστε να έχει μια ρεζέρβα για το επόμενο έτος (σε αυτή την περίπτωση η αύξηση του δημόσιου χρέους θα είναι λίγο μεγαλύτερη από το έλλειμμα. Όμως σε βάθος χρόνου αυτές οι μικροδιαφορές εξισώνονται. Έτσι π.χ. το 2009 το δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά 15% του ΑΕΠ, το οποίο ήταν απαραίτητο για να χρηματοδοτηθεί το έλλειμμα εκείνου του έτους που ήταν επίσης 15% του ΑΕΠ.

του Διανέλου Γεωργούδη

Πρωτογενές έλλειμμα ή πλεόνασμα.

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΑΝΤΙΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗΣ ΜΠΟΥΡΔΟΛΟΓΙΑΣ

Πρωτογενές αποτέλεσμα της γενικής κυβέρνησης είναι η διαφορά μεταξύ συνολικών εσόδων (άμεσοι και έμμεσοι φόροι, ασφαλιστικές εισφορές, προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιωτικοποιήσεις, κέρδη επιχειρήσεων του δημοσίου κλπ) και των άμεσων ή “πρωτογενών” εξόδων (μισθοί δημοσίων υπαλλήλων, συντάξεις, κοινωνικές παροχές τόσο σε χρήμα όσο σε είδος, λειτουργικά κόστη, εξοπλισμοί, δημόσιες επενδύσεις π.χ. σε δρόμους ή συστήματα πληροφορικής, ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών, χρηματοδότηση ελλειμμάτων επιχειρήσεων του δημοσίου κλπ). Μεταξύ των δαπανών δεν περιλαμβάνουμε την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους. Με άλλα λόγια το πρωτογενές αποτέλεσμα υπολογίζεται σαν να μην υπάρχει δημόσιο χρέος.

Όταν η διαφορά είναι θετική τότε μιλάμε για πρωτογενές πλεόνασμα. Η χώρα μας είχε πρωτογενή πλεονάσματα και μάλιστα σημαντικά μέχρι το 2001. Όταν η διαφορά είναι αρνητική, δηλ. όταν τα έσοδα της κυβέρνησης δεν επαρκούν ούτε καν για τα πρωτογενή έξοδα τότε μιλάμε για πρωτογενές έλλειμμα. Το πρωτογενές έλλειμμα της ελληνικής κυβέρνησης το 2009 ήταν 24 δις ή 10% του ΑΕΠ, με άλλα λόγια το 2009 η κυβέρνηση ΝΔ του Καραμανλή ξόδευε περίπου 700 ευρώ δανεικά χρήματα το μήνα ανά οικογένεια.

Μια πολύ καλή πηγή για το πρωτογενές αποτέλεσμα είναι αυτή η σελίδα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καθώς καταθέτει αριθμούς για κάθε τρίμηνο. Στον παρακάτω γράφημα βλέπουμε την εξέλιξη του πρωτογενούς ελλείμματος μεταξύ του 1999 και του 2014.

Τριμηνιαίο πρωτογενές πλεόνασμα ή έλλειμμα, σε εκατομμύρια ευρώ

Βλέπουμε καθαρά τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό τα έτη 2006-2009, και την σημαντική διόρθωση το 2010-2011. Η μεγάλη επιδείνωση το 2012-2013 οφείλεται κυρίως στις δαπάνες ανακεφαλαιοποίησης.

Παρακάτω τα στοιχεία για τα έτη 1995 μέχρι. Βλέπουμε ότι μέχρι το 2001 είχαμε πρωτογενές πλεόνασμα, τον εκτροχιασμό το 2007-2009, και την σημαντική προσαρμογή το 2010-2011. Τα αρνητικά αποτελέσματα του 2013 κα 2015 πιθανώς αφορούν ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών, αλλά το γεγονός παραμένει ότι ακόμα και και το 2015 δεν είχαμε δαμάσει τα πρωτογενή ελλείμματα.

πηγή www.knoema.com - Eurostat

Αντιμνημονιακή μπουρδολογία: “Tο μνημόνιο έφερε την οικονομική κρίση”

“Tο μνημόνιο έφερε την οικονομική κρίση”

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΑΝΤΙΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗΣ ΜΠΟΥΡΔΟΛΟΓΙΑΣ

Αυτό που πυροδότησε την οικονομική κρίση είναι ότι αρχές του 2010 μείναμε εκτός αγορών. Οι “αγορές” είναι κυρίως οι τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία που δανείζουν σε εθνικές κυβερνήσεις τα χρήματα των καταθετών και των ασφαλισμένων κυρίως μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων. Γενικά τα κρατικά ομόλογα θεωρούνται μια πολύ ασφαλής επένδυση διότι τα κράτη πολύ σπάνια χρεοκοπούν. Όταν όμως τον Απρίλη του 2010 η Eurostat δημοσίευσε τα δημοσιονομικά στοιχεία της Ελλάδας οι αγορές σταμάτησαν να μας δανείζουν, καθώς το έλλειμμα ήταν πολύ χειρότερο από αυτό που είχε δεσμευθεί να έχει η χώρα όταν μπήκε στην ευρωζώνη, και πολύ χειρότερο από αυτό που η Ελλάδα είχε δηλώσει επίσημα λίγους μήνες πριν. Σύμπτωμα (όχι αίτιο) του δημοσιονομικού εκτροχιασμού ήταν η εκτίναξη του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2008 και 2009:

Αντιμνημονιακή μπουρδολογία: “Τα μνημόνια εφευρέθηκαν για να σώσουν τις γαλλικές και τις γερμανικές τράπεζες”

Πρώτον, αυτή η πρόταση δίνει την εντύπωση ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι το μνημόνιο, και ότι μας το φόρτωσαν ενώ δεν το χρειαζόμασταν. Όμως το μνημόνιο δεν είναι το πρόβλημα αλλά η συνέπεια του προβλήματος. Άρα όσοι μας μιλάνε λες και το πρόβλημα είναι το μνημόνιο μας κοροϊδεύουν για να μας αποπροσανατολίσουν από το πραγματικό πρόβλημα που είναι το πελατειακό κράτος που μας χρεοκόπησε. Για περισσότερα δεδομένα του πως την δεκαετία του 2000 έγινε τεράστιο πελατειακό πάρτι με δανεικό χρήμα με αποτέλεσμα η χώρα μας να παραδοθεί στην κρίση δείτε εδώ.

Το δεδομένο είναι ότι στις αρχές του 2010 η Ελλάδα χρεοκόπησε με την έννοια ότι οι αγορές σταμάτησαν να την δανείζουν. Και σταμάτησαν να την δανείζουν διότι φοβήθηκαν ότι η Ελλάδα δεν θα πλήρωνε τα χρέη της και θα έχαναν τα χρήματά τους (όπως πράγματι συνέβη μετά από δυο χρόνια με το PSI). Παρεμπιπτόντως όταν λέμε “αγορές” εννοούμε τους πιστωτές που αγοράζουν κρατικά ομόλογα που είναι κυρίως τράπεζες (που χρειάζονται ασφαλείς επενδύσεις για τα χρήματα των καταθετών τους) και ασφαλιστικά ταμεία (που χρειάζονται ασφαλείς επενδύσεις για τα χρήματα των εργαζομένων).

Δεύτερον, όταν οι αγορές σταμάτησαν να μας δανείζουν η κυβέρνησή μας έπρεπε να βρει χρήματα για να χρηματοδοτηθεί και για να μην καταρρεύσει η χώρα. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του προβλήματος, το 2009 το πρωτογενές έλλειμμα (δηλ. πόσο πάνω από τα έσοδά της ξόδευε η κυβέρνηση και χωρίς να βάρος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους) ήταν 24 δις, ποσό που χρηματοδότησε με κρατικά δάνεια. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του αριθμού, 24 δις πρωτογενές έλλειμμα είναι σαν να λέμε ότι η κυβέρνηση το 2009 μοίραζε σε κάθε ελληνική οικογένεια 700 ευρώ το μήνα δανεικά χρήματα. Το συνολικό έλλειμμα του 2009 που χρηματοδοτήθηκε με δανεικά ήταν 36 δις, και γι’ αυτό σε ένα μόνο έτος το δημόσιο χρέος μας αυξήθηκε από 265 δις στα 301 δις.

Αν λοιπόν το 2010 δεν βρισκόταν τρόπος να χρηματοδοτηθεί το κράτος τότε άμεσα και νομοτελειακά θα μειωνόντουσαν μισθοί και συντάξεις πολύ περισσότερο απ’ ότι μειώθηκαν με το μνημόνιο. (Το 2010 η κυβέρνηση χρησιμοποίησε περίπου 8 δις του μνημονίου για μισθούς και κοινωνικές παροχές, χρήματα που χωρίς το μνημόνιο δεν θα είχαν πληρωθεί [1].) Επίσης θα κουρευόντουσαν οι καταθέσεις (των οικογενειών, των επιχειρήσεων, της κυβέρνησης) καθώς δεν θα υπήρχαν χρήματα για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Χωρίς το μνημόνιο θα ζούσαμε μια ξαφνική βιβλική καταστροφή. Η χώρα μας λοιπόν το 2010 χρειάστηκε το μνημόνιο για να αποφύγει μια πολύ μεγαλύτερη φτωχοποίηση. Το πόσο απαραίτητη είναι η συνεχής χρηματοδότηση μιας χώρας αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η κυβέρνηση Τσίπρα παρότι τον Ιανουάριο του 2015 είχε παραλάβει την χώρα χωρίς πρωτογενές έλλειμμα λίγους μήνες αργότερα επέλεξε να υπογράψει το τρίτο μνημόνιο επειδή λόγω του φιάσκου της “σκληρής διαπραγμάτευσης” τα πράγματα επιδεινώθηκαν και ήταν πλέον αδύνατον η χώρα να βγει στις αγορές.

Τέλος, τρίτον, ως προς το κύριο θέμα με τις γαλλικές και γερμανικές τράπεζες:

Πρώτα να δούμε το πλαίσιο των εξελίξεων: Η παγκόσμια κρίση που έσκασε το 2007-2008 πυροδοτήθηκε από την κατάρρευση των λεγόμενων δομημένων ομόλογων στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ. Οι αμερικάνικες τράπεζες είχαν τεράστιες απώλειες και βρέθηκαν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, οπότε η αμερικανική κυβέρνηση για να αποφύγει το ενδεχόμενο τραπεζικής κατάρρευσης που θα παρέσυρε και όλη την οικονομία υποστήριξε τις τράπεζες με τεράστια ποσά δημόσιου χρήματος (η άμεση ανακεφαλαιοποίηση ήταν της τάξης των 700 δις όμως σύμφωνα με μερικούς υπολογισμούς το συνολικό ύψους κρατικής υποστήριξης στο τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ ήταν 7,8 τρισεκατομμύρια δολάρια, ή περίπου το 50% του ΑΕΠ).

Η κρίση άρχισε μεν στις ΗΠΑ το 2007-8 αλλά σχεδόν άμεσα μεταδόθηκε και στην Ευρώπη διότι πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες είχαν πάρει μέρος στο ίδιο επικερδές εμπόριο των δομημένων ομολόγων της αμερικανικής αγοράς (αλλά όχι οι ελληνικές τράπεζες που ήταν σχετικά υγιείς). Μπρος στον κίνδυνο τραπεζικής κατάρρευσης, οικονομικά ισχυρά κράτη όπως Γαλλία και Γερμανία ακολούθησαν τις ΗΠΑ στον ίδιο αυτονόητο δρόμο διάσωσης του τραπεζικού συστήματος. Όμως οικονομικά λιγότερο ισχυρές χώρες όπως π.χ. Ιρλανδία και Ισπανία δεν είχαν επαρκή πρόσβαση στις αγορές για να αντλήσουν τα απαραίτητα κεφαάλαια με αποτέλεσμα να χρειαστούν μνημονιακή βοήθεια. Πρέπει να ξέρουμε ότι στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη που χρειάστηκαν μνημόνιο το αίτιο ήταν η χρεοκοπία του τραπεζικού τους συστήματος και όχι η χρεοκοπία της κυβέρνησης όπως στην χώρα μας.

Τι σχέση έχουν λοιπόν οι γαλλικές και γερμανικές τράπεζες με το δικό μας μνημόνιο; Στην ουσία καμία, αλλά ωφελήθηκαν με την εξής έννοια: Μεταξύ πολλών άλλων κρατών οι γαλλικές και γερμανικές τράπεζες ήταν εκτεθειμένες και σε ομόλογα του ελληνικού κράτους το οποίο στις αρχές του 2010 ήταν στα πρόθυρα άτακτης χρεοκοπίας, δηλ. είχε μείνει εκτός αγορών και άρα χωρίς την δυνατότητα να ξεπληρώνει παλαιότερα ομόλογα με καινούργια δάνεια που θα αντλούσε από αυτές. Σε σχέση με το συνολικό πρόβλημα της κρίσης η έκθεση των γαλλικών και γερμανικών τραπεζών στα ελληνικά ομόλογα ήταν μικρή, συνολικά περίπου 30 δις ή 9% το κεφαλαίου τους. Σε σύγκριση οι ελληνικές τράπεζες ήταν πολύ πιο εκτεθειμένες στα 56 δις και 230% του κεφαλαίου τους:

Νέα βόμβα Χουλιαράκη: Τα μνημόνια η μόνη επιλογή σωτηρίας από τη χρεoκοπία

Ο αναπληρωτής υπουργός οικονομικών παραδέχθηκε ότι μοναδική διαφορά με τις προηγούμενες κυβερνήσεις είναι στην ταχύτητα προσαρμογής!

Μια νέα παραδοχή του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Γιώργου Χουλιαράκη στη Βουλή προκαλεί αίσθηση και «κλονίζει» την κύρια κατηγορία που απέδιδε ο ΣΥΡΙΖΑ στους «αντιπάλους» του για την... είσοδο της χώρας στα μνημόνια.    

Μιλώντας το βράδυ της Τρίτης στην κοινοβουλευτική επιτροπή κύρωσης και απολογισμού του προϋπολογισμού του 2015 ο κ. Χουλιαράκης παραδέχθηκε επί της ουσίας ότι η μοναδική επιλογή για να απεμπλακεί η χώρα από τον εφιάλτη της χρεοκοπίας ήταν τα δημοσιονομικά προγράμματα που επέβαλαν τα μνημόνια. 

Η παραδοχή αυτή του αναπληρωτή ΥΠΟΙΚ γίνεται λίγες μέρες μετά την ομολογία του επίσης στη Βουλή ότι ήταν συνειδητή η επιλογή της κυβέρνησης για την υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης.  

Δεν φταίει το ευρώ για τη Μεγάλη Υφεση της Ελλάδας, του Γιώργου Παγουλάτου

Τον Ιούλιο 2015, μετά την αποτυχημένη «έφοδο προς τον ουρανό», η κυβέρνηση Τσίπρα συνθηκολόγησε και οδηγήθηκε στη διαπραγμάτευση και (τον Αύγουστο) στην υπογραφή του 3ου μνημονίου. Μια σειρά από μνημόνια παρήγαγε μια πραγματικότητα διηνεκούς κρίσης, που εύκολα δημιουργεί μια αίσθηση ατέλειωτης και μάταιης λιτότητας μέσα στο ευρώ. Ολες οι μετρήσεις καταδεικνύουν συντριπτικά ποσοστά παραίτησης και απαισιοδοξίας. Πρόσφατη έρευνα του ιδρύματος Pew κατέγραφε 98% των Ελλήνων, το υψηλότερο στον ανεπτυγμένο κόσμο, που αξιολογούν αρνητικά την κατάσταση της οικονομίας.

Είναι εύκολο να οδηγηθεί κανείς στην απελπισία έπειτα από τρία μνημόνια και οχτώ χρόνια ύφεσης. Είναι επίσης επικίνδυνα γοητευτικό να τα επικαλεστεί ως απόδειξη πλήρους αποτυχίας και ματαιότητας των μνημονίων. Είναι γαργαλιστικά σαγηνευτικό να συμπεράνει, στη βάση των παραπάνω, ότι η σαρωτική αυτή αποτυχία είναι αναπόφευκτη συνέπεια της συμμετοχής της χώρας στο ευρώ, και απόδειξη ότι τάχα η ανάκαμψη θα είναι αδύνατη όσο παραμένουμε στο ευρώ. Ολα τα παραπάνω συμπεράσματα είναι ελκυστικά, δημοφιλή, και λάθος.