Ποιο υπερβατικό Κέντρο;, του Πάσχου Μανδραβέλη

Καλοί και άγιοι είναι όλοι όσοι προτείνει ο καθηγητής κ. Αχιλλέας Γραβάνης για να ηγηθούν του Κέντρου, με το χθεσινό του άρθρο «Ζητείται... υπερβατικός κεντρώος» («Καθημερινή» 13.12.2016). Σύμφωνοι! Κάποιοι είναι καλοί αλλά δεν είναι άγιοι και κάποιοι άλλοι είναι άγιοι και μπορεί να αποδειχθεί ότι δεν είναι καλοί. Αλλά το πρόβλημα δεν βρίσκεται εκεί. Το θέμα είναι τι έχουν να πουν όλοι αυτοί. Οχι ως πρόσωπα –καθένας τους έχει να πει πολλά και σημαντικά– αλλά ποια είναι η συνισταμένη πρόταση αυτού που ονομάζεται Κέντρο. Διότι η πρόταση να βρεθεί «ένας αρχηγός του μεσαίου χώρου (...) μια σημαντική προσωπικότητα για μια κυβέρνηση εθνικής ευθύνης με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον πιθανότερο δηλαδή επόμενο πρωθυπουργό», δεν αρκεί. Κι αν βρεθεί τι θα κάνει; Με ποια πλατφόρμα ιδεών θα συμβάλει; Ποια είναι, τέλος πάντων, η πολιτική πρόταση αυτού του χώρου, πέρα από το γεγονός ότι «εμείς δεν είμαστε ούτε ΣΥΡΙΖΑ, ούτε Ν.Δ.»;

Εχει πολλά προβλήματα ο χώρος της Κεντροαριστεράς και ανάμεσα σ’ αυτά δεν είναι τα πρόσωπα με τα οποία ασχολούνται όλοι. Το πρώτο που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι οι πολιτικοί χώροι δεν δημιουργούνται ως άθροισμα προσώπων, όσο καλά και αξιόλογα αν είναι αυτά. Οι ανάγκες των καιρών φτιάχνουν τους πολιτικούς χώρους και τους ηγέτες τους και όχι το αντίστροφο. Ακόμη και η προδικτατορική Ενωση Κέντρου δεν ήταν μια απλή συνένωση μεγάλων προσωπικοτήτων και μικρών κομμάτων. Εγινε πολιτικός χώρος μόνο όταν εξέφρασε το αίτημα εκδημοκρατισμού του μετεμφυλιακού κράτους. Το ΠΑΣΟΚ και στη ριζοσπαστική και στην εκσυγχρονιστική του περίοδο εξέφρασε συγκεκριμένα αιτήματα της ελληνικής κοινωνίας. Σήμερα στην Ελλάδα διαμορφώνονται δύο βασικές πολιτικές προτάσεις: ο παρωχημένος κρατικισμός του ΣΥΡΙΖΑ και ο αμήχανος και με πολλά ελλείμματα φιλελευθερισμός της Νέας Δημοκρατίας. Πώς απαντά ο μεσαίος χώρος σε αυτά; Με τις κραυγές του ΠΑΣΟΚ για «νεοφιλελεύθερη Ν.Δ.» ή τις ενδιαφέρουσες αλλά αποσπασματικές προτάσεις του «Ποταμιού»; Ακόμη και η πιο ενδιαφέρουσα εσχάτως προσωπικότητα του χώρου, ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, διακρίνεται για τη συστηματική και εμπεριστατωμένη αποδόμηση του ΣΥΡΙΖΑ. Ουδείς τον σκέφτεται ως εκφραστή διακριτής πολιτικής πρότασης για την ελληνική κοινωνία.

Το άλλο μεγάλο ζήτημα είναι πως αυτός ο χώρος, προκειμένου να μη συνθλιβεί από τα δύο κυρίαρχα πολιτικά προτάγματα (περισσότερο ή λιγότερο κράτος), μπορεί να διακριθεί μόνο από τη νεωτερικότητα των δικών του προτάσεων. Κι εδώ το πρόβλημα είναι πως οι νεωτερισμοί πολλάκις συκοφαντήθηκαν, όχι μόνο από πολιτικούς αντιπάλους, αλλά και από τους ίδιους τους Κεντροαριστερούς. Από την «ευασφάλεια» της κ. Αννας Διαμαντοπούλου, μέχρι τη «συμμετοχική δημοκρατία» του κ. Γιώργου Παπανδρέου, δεν υπήρξε νέα ιδέα που να μην απαξιωθεί με αφορισμούς του στυλ «πού ζει αυτός ρε;» ή «στην Ελλάδα δεν γίνονται αυτά».

Το βασικό ερώτημα λοιπόν για την Κεντροαριστερά σήμερα δεν είναι «ποιος» αλλά «τι». Τι θέλει να γίνει άμα μεγαλώσει ξανά. Η απάντηση «ένας καλός μπαλαντέρ» για να μην έρθει ο «επάρατος δικομματισμός» ή ένας έμπειρος διαχειριστής (των προτάσεων που διατυπώνουν άλλοι) δεν συγκινεί κανέναν. Ούτε στα Δεξιά ούτε στα Αριστερά του εκλογικού σώματος.

Πηγή: Η Καθημερινή (εδώ)