Δόλος κατά της Ελλάδας!

του Διανέλου Γεωργούδη

Σχολιάζω ένα πρόσφατο άρθρο του Κωνσταντίνου Βέργου, καθηγητή χρηματοοικονομικών στο αγγλικό πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, όπου ευθαρσώς προτείνεται ότι μέλη του ΔΝΤ αλλά και της ΕΕ διενήργησαν με δόλο απέναντι στην Ελλάδα.

Αναφέρει το άρθρο:

“Αυτό σημαίνει ότι μια χώρα δεν χρεοκοπεί επειδήέχει χρέη, ή επειδή απλά αυξάνει τα χρέη, αλλάεπειδή φτάνει κάποια στιγμή που δεν είναι σε θέσηνα πληρώσει κάτι από αυτά.”

Αυτή η πρόταση μοιάζει σωστή, αλλά δεν είναι. Π.χ. η Ελλάδα ήδη το 2004 δεν ήταν σε θέση να πληρώσει τίποτα από την τσέπη της για να εξυπηρετήσει το δημόσιο χρέος της, για τον απλό λόγο ότι είχε τότε ένα μεγάλο πρωτογενές έλλειμμα, δηλ. η κυβέρνηση δεν είχε αρκετά χρήματα ούτε για τις άμεσες ανάγκες όπως είναι η πληρωμή μισθών και συντάξεων ή η αγορά φαρμάκων. Αλλά η Ελλάδα δεν χρεοκόπησε το 2004. Ο λόγος είναι ότι τότε οι αγορές (δηλ. κυρίως τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία) είχαν εμπιστοσύνη στην χώρα μας και μας δάνειζαν τα χρήματα που χρειαζόμασταν, και έτσι μπορούσαμε να καλύψουμε τα πρωτογενή ελλείμματα και να εξυπηρετήσουμε το δημόσιο χρέος μας. Άρα μια χώρα χρεοκοπεί όταν χρειάζεται δάνεια αλλά οι αγορές χάνουν την εμπιστοσύνη τους σε αυτή και δεν την δανείζουν.

 “Οι τόκοι των δραχμικών ομολόγων ήταν εξωπραγματικά υψηλοί διότι καταβλήθηκαν σε ΕΥΡΩ,ενώ είχαν εκδοθεί σε δραχμές.”

Δεν γνωρίζω πώς και γιατί τα κράτη της ευρωζώνης διευθέτησαν τα παλιά τους χρέη που είχαν εκδοθεί σε εθνικό νόμισμα (ή μάλλον προ ECU). Όμως αυτό το θέμα αφορά  όλα τα κράτη της ευρωζώνης και όχι μόνο την Ελλάδα, και σε ύφεση και σε κίνδυνο καταστροφής βρίσκεται σήμερα μόνο η Ελλάδα. Όλα τα άλλα κράτη της ευρωζώνης βρίσκονται σε εξαιρετικά καλύτερη κατάσταση από εμάς. Άρα ό,τι και να ισχύει με αυτό το θέμα δεν μπορεί να είναι κάτι το κρίσιμο. Για να βγούμε από την κρίση που βρισκόμαστε πρέπει να αντιληφθούμε τους κύριους παράγοντες που μας έφεραν σε αυτή, και άρα να επικεντρωθούμε σε εκείνα τα πράγματα που εμείς κάναμε χειρότερα από τους άλλα κράτη.

“Για όσους δεν καταλαβαίνουν τη διαφορά, τα επιτόκια του ίδιου κράτους σε σκληρά νομίσματαόπως το ΕΥΡΩ ή το Δολάριο είναι διαφορετικά  (π.χ. 3%) από ότι τα επιτόκια σε  νομίσματαόπως ήταν η δραχμή (πχ 9%), "έκλεβαν", σαν να λέμε ετησίως και επί 10 χρόνια από τον Έλληναπολίτη.”

Τα επιτόκια αφορούν τα ρίσκα που υπολογίζει ο δανειστής (και άρα και τις προβλέψεις υποτίμησης του νομίσματος και εξέλιξης της οικονομίας).

Τα περί “έκλεβαν τον Έλληνα πολίτη” δεν ισχύουν. Πρώτον, διότι για πρώτη φορά τα τελευταία 14 χρόνια που ο Έλληνας πολίτης πλήρωσε από την τσέπη του κάποιο τόκο ήταν το 2015 με την κυβέρνηση Σύριζα/ΑνΕλ, όταν το έπαιζε σκληρός διαπραγματευτής και επειδή είχε μείνει εκτός προγράμματος μάζευε χρήματα από νοσοκομεία και ταμεία για να πληρώσει χρέη. Δεύτερον, διότι κάθε συμφωνία που αφορά δημόσια δάνεια γίνεται από δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις. Φυσικά δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις μπορεί να φορτώσουν ζημιές στον λαό (η σημερινή με τις αυταπάτες της μας φόρτωσε περί τα 100 δις). Τώρα ναι μεν το “κλέβω” συνεπάγεται “ζημιώνω”, αλλά το “ζημιώνω” δεν συνεπάγεται απαραιτήτως “κλέβω” (αλλά μπορεί να συνεπάγεται μεγάλες πολιτικές και ποινικές ευθύνες). Πάντως είναι σίγουρα καλύτερα αντί να παραπονιόμαστε ότι μας κλέβουν να προσέχουμε ποιους ψηφίζουμε. Τρίτον, διότι όταν έχουμε κουρέψει τους πιστωτές μας κατά περίπου 100 δις, και όταν φτωχότεροι από εμάς λαοί δανείζονται ακριβά για να μας δανείσουν φτηνά – καλύτερα να μην μιλάμε για το ποιος κλέβει ποιον.

“Σε κάποιο βαθμό οι δαπάνες του κράτους στο δημόσιο τομέα είτε μισθολογικές είτε άλλου τύπου,από το 2000 και μετά, ήταν υψηλές.”

Τι θα πει “σε κάποιο βαθμό”; Μεταξύ του 2000 και του 2009 το μισθoλογικό κόστος της γενικής κυβέρνησης στην Ελλάδα υπερδιπλασιάστηκε από 15 στα 31 δις, δηλ. αυξήθηκε κατά 107% όταν κατά μέσο όρο στην ευρωζώνη αυξήθηκε κατά 40% (πηγή Eurostat, Statistical Annex of European Economy, πίνακες 61 και 5 εδώ http://bit.ly/EUannex2016a ). Στην Ελλάδα αυξήσαμε το μισθολογικό κόστος του δημοσίου δυόμιση φορές περισσότερο απ' ότι έκαναν τα άλλα κράτη, και αυτό σε μια μη ανταγωνιστική οικονομία. Η σωστή έκφραση λοιπόν δεν είναι “σε κάποιο βαθμό” αλλά “σε εξωφρενικό βαθμό”.

“Και σαφέστατα επιβάρυναν το κράτος. Αυτές περιείχαν και "χαριστικές ρυθμίσεις" προςιδιωτικές εταιρίες”.

Σωστά, πέραν του πελατειακού κράτους υπάρχει και η διαπλοκή. Αλλά τα σχετικά μεγέθη ως προς την σπατάλη δημόσιου χρήματος είναι χοντρικά 10 προς 1.

"χαρισματικές ρυθμίσεις προς τραπεζίτες”

Στο άρθρο δεν αναφέρεται τίποτα συγκεκριμένο γιατί οι ρυθμίσεις ήταν χαρισματικές και ποια εναλλακτική υπήρχε. Το σίγουρο είναι ότι η αναφορά σε “τραπεζίτες” είναι λαϊκισμός, καθώς οι ρυθμίσεις έγιναν με τις τράπεζες και έναντι μετοχών για το δημόσιο. Όπως γίνονται παντού στον κόσμο επειδή μια οικονομία δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τράπεζες. Όσο για τους τραπεζίτες, δηλ. τους μετόχους των τραπεζών, αυτοί είναι ίσως που περισσότερο έχουν χάσει λόγω της κρίσης – περί το 99% της περιουσίας τους.

“Το μέσο ετήσιο έλλειμμα των χωρών του ΟΟΣΑ κατά τα τελευταία 30 χρόνια ξεπερνά το 2,5%,κινείται σε επίπεδα 3% ως 4%, ξεπερνάνε το μαγικό αριθμό 3% του ελλείμματος που είναι ένααπό τα κριτήρια του "συμφώνου σταθερότητας" της ΕΕ. Η Ελλάδα, επομένως, δεν απείχε καιπάρα πολύ επί σειρά ετών από άλλες χώρες.”

Καλά κρασιά. Επιτέλους πρέπει να καταλάβουμε ότι η κρίση δεν είναι σύμπτωση ούτε αποτέλεσμα κάποιας παγκόσμιας σκευωρίας - αλλά είναι τελικά δική μας ευθύνη.

Αλλά ας δούμε τα στοιχεία του ελλείμματος στην Ελλάδα σε σύγκριση με την Πορτογαλία, ένα όχι παραδειγματικό κράτος και που επίσης δεν μπόρεσε να αποφύγει το μνημόνιο. Μεταξύ του 2000 και του 2009 το μέσο έλλειμμα στην Ελλάδα ήταν 7,6% έναντι 4,9% στην Πορτογαλία, και στα κρίσιμα τρία χρόνια μετά την αρχή της παγκόσμιας κρίσης το 2007 το μέσο έλλειμμα στην Ελλάδα ήταν 10,7%, διπλάσιο απ' ότι ήταν στην Πορτογαλία στα 5,5% (πηγή, το ίδιο statistical annex πίνακας 76).

“Όταν ξέρεις ότι ομόλογα μεγάλου ύψους 30 δισ., θα λήξουν π.χ. το 2010 οφείλεις 6 μήνες, 1χρόνο, 3 χρόνια πριν γίνει αυτό, να κάνεις "αναδιάρθρωση χρέους"”

Όταν είσαι μέλος της ευρωζώνης δεν μπορείς να το κάνεις μόνος σου. Η απαραίτητη διαπραγμάτευση με τους εταίρους για την αναδιάρθρωση του χρέους, αλλά και η εφαρμογή της οποιασδήποτε συμφωνίας, θα χρειαζόταν πολύ χρόνο και δεν ήταν δυνατό να γίνει σε λίγους μήνες. Άρα αν υπάρχει εδώ κάποια ευθύνη είναι 100% της κυβέρνησης Καραμανλή και όχι της κυβέρνησης Παπανδρέου.

Αλλά γενικότερα ως προς την αναδιάρθρωση του χρέους να καταλάβουμε ότι δεν είναι μια πανάκεια καθώς ζημιώνει τους δανειστές και άρα κάνει πιο δύσκολο τον νέο δανεισμό, και δεύτερον μπορεί να γίνει μόνο όταν παράλληλα παρθούν δημοσιονομικά μέτρα (τα λεγόμενα “μέτρα λιτότητας”). Αλλά στην χώρα μας είχαμε τον Καραμανλή που όχι μόνο δεν έπαιρνε δημοσιονομικά μέτρα αλλά ακόμα και το 2009 αύξανε κάθετα τις κρατικές δαπάνες λες και δεν υπάρχει αύριο. Ενώ παράλληλα και αντίθετα με τα στοιχεία που του είχε δώσει ο Προβόπουλος της ΤτΕ έστειλε χοντροειδώς ψεύτικες στατιστικές στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, πράξη που επίσημο ψήφισμα της ευρωβουλής για το μνημόνιο χαρακτήρισε ως “εξαπάτηση” και αντιγράφω “the problematic situation of Greece was also due to statistical fraud in the years preceding the setting-up of the programme” (πηγή: http://bit.ly/europarliament-about-troika). Φυσικά οι ευρωβουλευτές και του Σύριζα και της ΝΔ ψήφισαν κατά, και το μιντιακό σύστημα στην Ελλάδα έθαψε επιμελώς το τεράστιο σκάνδαλο, με αποτέλεσμα ελάχιστοι στην κοινή γνώμη να γνωρίζουν ότι η ευρωβουλή εμμέσως πλην σαφώς έχει αποκαλέσει τον πρώην Έλληνα πρωθυπουργό “απατεώνα”.

“Γιατί αυτό δεν το έκανε πρωτίστως  π.χ. ο κύριος Παπακωνσταντίνου, που ήταν ΥΠΟΙΚ ή οκύριος Αλογοσκούφης, που ήταν προηγούμενος ΥΠΟΙΚ, είναι κάτι που πρέπει να μας τοεξηγήσουν οι ίδιοι κάποια στιγμή.”

Προηγούμενος υπουργός οικονομικών ήταν ο Παπαθανασίου. Και ήταν επί Παπαθανασίου που έγιναν τα μεγαλύτερα στραβά στην οικονομική διαχείριση της χώρας.

“Με δυο μνημόνια, και με βάση τα στατιστικά στοιχεία που έχει καταγγελθεί από στελέχη τηςΣτατιστικής Υπηρεσίας ότι "μαγειρευτήκαν" από τον επικεφαλής τους, η Ελλάς υποχρεώθηκε ναακολουθήσει (από το 2010 ως σήμερα) ένα πρόγραμμα "προσαρμογής" το οποίο υποτίθεται ότιοδηγούσε σε ανάκαμψη σε 2 μόλις έτη, αλλά όχι μόνο δεν οδήγησε σε 2 έτη σε ανάκαμψη, αλλάαντί αυτού οδήγησε την χώρα στην βαθύτερη ύφεση που έχει γνωρίσει στην ιστορία της.”

Τώρα εδώ που να αρχίσει κανείς. Πρώτον, το έλλειμμα έχει ελεγχθεί από την Εurostat (που σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι θεσμικά υπεύθυνη για την ορθή εφαρμογή των ευρωπαϊκών λογισμικών προτύπων που απαιτούνται), καθώς και από τα επίσης θεσμικά υπεύθυνα ΤτΕ από Βουλή των Ελλήνων. Αλλά αν “στελέχη” της ΕΛΣΤΑΤ (μάλλον η αναφορά είναι στην Γεωργαντά) έχουν καταγγείλει ότι τα στοιχεία “μαγειρευτήκαν” τότε πρέπει να το πάρουμε σοβαρά υπόψη. Δεύτερον, κανείς δεν “υποχρέωσε” την Ελλάδα να ακολουθήσει το μνημόνιο, αλλά η Ελλάδα το ζήτησε καθώς η όποια εναλλακτική θα ήταν πολύ χειρότερη. (Με λίγα λόγια, η χώρα μας το 2010 χρεοκόπησε διότι ο Καραμανλής την είχε αφήσει με 24 δις πρωτογενές έλλειμμα και 33 δις έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών – και με μια μη ανταγωνιστική οικονομία.) Τρίτον και σημαντικότερο, ζούμε την βαθύτερη ύφεση που έχουμε γνωρίσει στην πρόσφατη ιστορία μας διότι αντίθετα με τα άλλα κράτη με μνημόνιο εμείς δεν κάναμε μια σοβαρή προσπάθεια να εφαρμόσουμε τις μεταρρυθμίσεις αλλά αντίθετα κάναμε ότι μπορούσαμε για να μην τις εφαρμόσουμε.

Έτσι παρά τις μνημονιακές δεσμεύσεις μας διατηρήσαμε τις στρεβλώσεις που πνίγουν την παραγωγική οικονομία μας: Γραφειοκρατία και διαφθορά, αργή και αναξιόπιστη δικαιοσύνη, παράλογο και ασταθές φορολογικό πλαίσιο (που αν μη τι άλλο επιδεινώθηκε σημαντικά), σωρεία προνομίων όπως κλειστά επαγγέλματα, φόροι υπέρ τρίτων, κλπ. Και παρά την δημοσιονομική εξυγίανση (ή “βάρβαρη λιτότητα” στο γλωσσολόγιο του αντιμνημονίου) το μισθολογικό κόστος και οι συντάξεις που αντιπροσωπεύουν την μερίδα του λέοντος στις κρατικές δαπάνες παραμένουν σημαντικά υψηλότερες από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Π.χ. οι πρόωρες συντάξεις (σχεδόν όλες για δημόσιους υπαλλήλους) είναι υψηλότερες από τις συντάξεις των πραγματικά γερόντων, και είναι υψηλότερες από τον μέσο μισθό των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα.

“Αυτό συνέβη διότι τα μέτρα (πλην ιδιωτικοποιήσεων) είναι υφεσιακού χαρακτήρα”

Σχεδόν όλα τα μέτρα του μνημονίου δεν είναι υφεσιακού χαρακτήρα, καθώς αφορούν μεταρρυθμίσεις. Μόνο τα δημοσιονομικά μέτρα (με στόχο τα πρωτογενή πλεονάσματα που είναι προαπαιτούμενο για να βγούμε στις αγορές) είναι υφεσιακού χαρακτήρα, αλλά δεδομένου του δημοσιονομικού εκτροχιασμού του Καραμανλή δεν υπήρχε εναλλακτική. Ο Καραμανλής παρέλαβε μια χώρα με κρατικές δαπάνες για μισθούς και κοινωνικές παροχές 47 δις το χρόνο, και τις αύξησε στα 80 δις το χρόνο (πηγή το ίδιο Statistical Annex, πίνακες 62, 64, 65, 5). Για να καλύψουμε αυτά τα 33 δις παραπάνω θα έπρεπε να πληρώνουμε 12 ΕΝΦΙΑ το χρόνο. Νομοτελειακά αυτή η τεράστια πελατειακή φούσκα του Καραμανλή θα ξεφούσκωνε, αλλά χάρη στο μνημόνιο αποφύγαμε τουλάχιστον το απότομο καταστροφικό ξεφούσκωμα που θα έφερνε μια άτακτη χρεοκοπία. Εδώ μια ανάλυση αυτού του θέματος https://www.facebook.com/dg.voliotis/posts/878299295637530

“καθώς στόχευαν στη μείωση, μεταξύ άλλων, των μισθών των εργαζομένων του ιδιωτικού (!!!)τομέα”

Οι κατά τον νόμο ελάχιστοι μισθοί στην Ελλάδα ήταν πολύ υψηλοί σε σύγκριση με τους ελάχιστους μισθούς άλλων χωρών με παραπλήσια παραγωγικότητα. Αυτός ήταν ένας από τους πολλούς λόγους της χαμηλής ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, και γι' αυτό υπήρχε και το μέτρο μείωσης των ελάχιστων μισθών.

Πάντως κάποια στιγμή πρέπει όλοι να εμπεδώσουμε ότι το ζητούμενο στην χώρα μας είναι η ανάπτυξη και η μείωση της ανεργίας, και ότι αυτά δεν θα καταφέρουμε διατηρώντας τις στρεβλώσεις που έχουν διαλύσει και συνεχίζουν να διαλύουν τον παραγωγικό ιστό της χώρας, και ειδικότερα  διατηρώντας ένα αρνητικό για τον επιχειρηματία επενδυτικό περιβάλλον. Και ότι χωρίς ανάπτυξη ούτε θα υπάρχουν τα φορολογικά έσοδα για να χρηματοδοτηθούν οι δημόσιες υπηρεσίες ούτε θα υπάρχουν προσλήψεις και αυξήσεις μισθών.

“μειώθηκαν κάθετα οι μισθοί των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα και εκτοξεύτηκαν οι φόροι”

Οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα δεν μειώθηκαν κάθετα λόγω του μνημονιακού μέτρου μείωσης του ελάχιστου μισθού, αλλά διότι διαλύεται ο παραγωγικός ιστός της χώρας, με αποτέλεσμα πολλές επιχειρήσεις – μικρές και μεγάλες – μάχονται για επιβίωσή τους. Και ένας από τους κύριους λόγους της διάλυσης είναι ακριβώς διότι η ελληνικές κυβερνήσεις (ιδίως μετά το 2011 με αποκορύφωση την σημερινή κυβέρνηση) αντί να μειώσουν περαιτέρω τις κρατικές σπατάλες όπως είναι η φιλοσοφία του μνημονίου προτίμησαν για μικροκομματικούς λόγους να αυξήσουν τους φόρους.

“Αποδείχτηκε επίσης, από την πρόσφατη έκθεση του "εποπτικού οργανισμού" του ΔΝΤ, ότι ταστελέχη του ΔΝΤ διενήργησαν με δόλο στην αντιμετώπιση της Ελλάδος.”

Αυτά είναι αστειότητες. Όπως συνήθως υπήρξε στην Ελλάδα τεράστια παραπληροφόρηση πάνω και σε αυτό το ζήτημα, και η εν λόγω έκθεση δεν λέει αυτό που πολλοί πιστεύουν. Επειδή το ελληνικό πρόγραμμα απέτυχε το ΔΝΤ (που είναι ένας σοβαρός οργανισμός που διαχειρίζεται πόρους της παγκόσμιας κοινότητας) έχει κάνει μια σειρά μελετών που αναλύουν τους λόγους γιατί. Το ελληνικό μιντιακό σύστημα συστηματικά παρερμηνεύει τους “λόγους αποτυχίας” ως “λάθη του ΔΝΤ”, όταν σχεδόν όλοι οι λόγοι αφορούν αποτυχίες της δικής μας πλευράς, είτε ως Ευρωζώνη είτε ως Ελλάδα. Π.χ. στην πρόσφατη έκθεση του εποπτικού οργανισμού αναφέρεται ότι ένας λόγος της αποτυχίας του προγράμματος ήταν το ότι το προσωπικό που οι ελληνικές κυβερνήσεις επέλεγαν για να εργαστεί με τους μνημονιακούς θεσμούς ήταν κατώτερο των περιστάσεων. Εδώ μια ανάλυση https://www.facebook.com/dg.voliotis/posts/859937377473722

*Ο κ. Διανέλος Γεωργούδης είναι μέλος της Εθνικής Επιτροπής της «Δημιουργία Ξανά»