Η τυραννία της ατάκας

του Χρήστου Χωμενίδη

"Η εκπομπή μου είναι ακριβή. Μου αξίζει" δήλωσε ο Γιάννης Μπέζος. Τι το'θελε; Ενώ όντως τού αξίζει -παρουσιάζει ο εκλεκτός ηθοποιός με σεβασμό και ενάργεια τα θεατρικά δρώμενα- η εκπομπή δεν είναι, στην πραγματικότητα, διόλου ακριβή. Εκτός και αν στην Ελλάδα του τρίτου μνημονίου τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ πρέπει να γίνονται με κάμερες κινητών και οι προβολείς μπορούν να αντικατασταθούν από αναμμένα κεριά.... Τι το'θελε; Σάλος ξέσπασε ακαριαία. Αστράψανε και βρόντηξαν οι τιμητές των πάντων. Αναθεμάτισαν τον Μπέζο και το βρωμερό συνάφι του, "που ροκανίζει τα λεφτά της ΕΡΤ", "που κολυμπάει στη χλιδή ενώ ο λαός πεινάει"...

 "Στα πενηνταπέντε δεν συνταξιοδοτούμαι. Πώς θα ζήσω;" αναρωτήθηκε δημόσια ο δημοσιογράφος Δημήτρης Καμπουράκης. Είχε δίκιο. Ο πενηνταπεντάρης είναι ένας ώριμος νέος της εποχής μας. Αλοίμονο εάν αυτοχαρακτηριστεί απόμαχος. Ακόμα και χοντρό να διαθέτει κομπόδεμα, θα μαραζώσει από την απραξία. Θα σκατογεράσει πρόωρα. Οι τιμητές των πάντων έσπευσαν να διαστρεβλώσουν τη φράση του Καμπουράκη. Τον παρουσίασαν σαν απελπισμένο άνεργο, στα πρόθυρα σχεδόν της επαιτείας. Και κορακίσια επέχαιραν: "Καλά να πάθει ο νενέκος! Να ψοφήσει της πείνας! Όταν μάς κουνούσε το δάχτυλο κι έλεγε ότι όσοι προσλήφθηκαν στο δημόσιο με πλαστά πτυχία πρέπει να απολυθούν, ωραία ήταν;"

Δεν θα σταθώ τώρα στα κοράκια - ανέκαθεν ξερογλείφονταν πάνω από πτώματα ανθρώπων και ιδεών. Θα ασχοληθώ με την τυραννία της ατάκας, η οποία τείνει να επιβληθεί και να μας καταπλακώσει.

Αναπτύσσει κάποιος καλλιτέχνης, πολιτικός, επιστήμονας τις ιδέες του. Μιλάει για τη ζωή και για το έργο του. Χρησιμοποιεί σχήματα καθ'υπερβολήν, αλληγορίες, θέτει ρητορικά ερωτήματα. Ο λόγος του διαθέτει αρχή, μέση, τέλος.

Πώς λειτουργεί ο πονηρός δημοσιογράφος με κίνητρο -στην αθωότερη εκδοχή- να ερεθίσει την κοινή γνώμη; Απομονώνει μιά ή δυό φράσεις και τις κάνει πηχυαίους τίτλους. Κόβει τα συμφραζόμενα, αποσιωπά την τυχόν ειρωνεία ή τον αυτοσαρκασμό. Παράγει έτσι ένα καινούργιο νόημα. Και το βάζει -με το θράσσος της τετάρτης εξουσίας- στα χείλη εκείνου που αφελώς άνοιξε την καρδιά του ή εξέθεσε τις σκέψεις του. 

Θέλετε παραδείγματα απείρως τρανταχτότερα από το πάθημα του Μπέζου ή του Καμπουράκη;

"Λεφτά υπάρχουν αν τα διεκδικήσεις, αν προσελκύσεις επενδύσεις, αν νοικοκυρέψεις το κράτος..." έλεγε το 2009 ο Γιώργος Παπανδρέου. Ποιός θα διαφωνούσε μαζί του και τότε και σήμερα; Πήρε ο εχθρικός του τύπος τις δύο πρώτες λέξεις, τις έπαιξε αναρίθμητες φορές, γάνιασε τα αυτιά των πολιτών και κόλλησε στον ΓΑΠ μια ρετσινιά απ'την οποία αμφιβάλλω εάν ποτέ θα απαλλαγεί.

"Μαζί τα φάγαμε. Σας διορίσαμε. Στα πλαίσια μια σχέσης πελατείας, διαφθοράς, εξαγοράς, εξευτελισμού της έννοιας της πολιτικής..."

Αριστερός διανοούμενος μαστιγώνει το σύστημα της Μεταπολίτευσης; Στυλοβάτης του συστήματος αυτομαστιγώνεται μετανοημένος; Ακρωτηριάζοντας κατά το συμφέρον του την παραπάνω ομολογία του Θεόδωρου Πάγκαλου, το αντιμνημονιακό μέτωπο τον παρουσίασε σαν τέρας βουλιμίας και αλλαζονείας. Και τον έριξε στο λαό να τον ξεσκίσει.

Δεν προτίθεμαι να αγιοποιήσω τον ΓΑΠ ούτε τον Πάγκαλο. Κρούω κώδωνα κινδύνου: μπορεί να συμβεί και σε εσάς! Να σας πετύχει ένας ρεπόρτερ στη λαϊκή αγορά φορτωμένο ζαρζαβατικά - "θα μαγειρέψω ένα ιμάμ-μπαϊλντί να γλείφετε τα δάχτυλά σας!" να κομπάσετε αθώα - "καλοπερνάνε μερικοί ενώ άλλοι ψάχνουν στα σκουπίδια!" να καμαρώσετε το βράδυ τον εαυτό σας στις ειδήσεις. Ποιός σάς ξεπλένει...

"Ζούμε στην εποχή της εικόνας και της ατάκας! Κανείς δεν έχει χρόνο για πολλά-πολλά. Τα τιτιβίσματα στο τουίτερ δεν υπερβαίνουν τα εκατόν σαράντα ψηφία. Όποιος δεν αυτολογοκρίνεται, θα λογοκριθεί από τις αντικειμενικές συνθήκες. Ή από τους εχθρούς του...."

Εποχή της ατάκας; Εκατόν σαράντα ψηφία; "Ο τέταρτος παγκόσμιος πόλεμος θα γίνει με πέτρες" είχε πει ο Αϊνστάιν. Οι άνθρωποι συντόμως θα επικοινωνούν με επιφωνήματα. Ή με "Ούγκ!" λέω εγώ.-

Δημοσιεύτηκε στα "Τα Νεα"