Οι σταυροφορίες της ηθικής

του Πάσχου Μανδραβέλη

Γράφαμε και παλιότερα ότι η διαπλοκή είναι σαν το ταγκό: χρειάζεται δύο για να υπάρξει. Από τη μία πλευρά υπάρχει ένα πολύ συγκεκριμένο πολιτικό σύστημα και από την άλλη κάποια απροσδιόριστα σκοτεινά συμφέροντα, που σπανίως κατονομάζονται. Οποια κυβέρνηση θέλει να κάνει κάτι για το πρόβλημα, εστιάζει τις προσπάθειές της στη διαφάνεια και στους μηχανισμούς ελέγχου του πολιτικού συστήματος. Οποιος ξεκινά σταυροφορίες «ήθους και αρετής» που χαντακώνουν την επιχειρηματικότητα και κάνουν πιο διεφθαρμένο το σύστημα, αποτυγχάνει.

Για να δούμε λοιπόν τι καταπολεμά καλύτερα τη διαπλοκή; Το σύστημα Δι@ύγεια, το ηλεκτρονικό σύστημα προμηθειών του Δημοσίου, ή ο «βασικός μέτοχος» του κ. Κώστα Καραμανλή και οι «τέσσερις άδειες» του κ. Αλέξη Τσίπρα; Εδώ πρέπει να σημειώσουμε κάτι παράδοξο: όσο περισσότερο μιλάει κάποιος για «ηθική στην πολιτική», τόσο περισσότερο υπονομεύει τους μηχανισμούς ελέγχου της. «Σεμνά και ταπεινά» διακήρυσσε ο κ. Καραμανλής κι ένας από τους πρώτους νόμους που πέρασε ήταν η φαλκίδευση του ΑΣΕΠ διά των προσωπικών συνεντεύξεων των υποψηφίων. Για το «ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς» σχίζεται ο κ. Τσίπρας και η Δι@ύγεια κουρελιάζεται από υπουργείο σε υπουργείο, ενώ ο κ. Χρήστος Σπίρτζης εξαίρεσε τα δημόσια έργα και τις μελέτες τους από το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ).

Το πρόβλημα με αυτές τις ηθικολογικές ρυθμίσεις δεν είναι μόνο ότι ρίχνουν στάχτη στα μάτια του κόσμου, με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται το πρόβλημα. Είναι ότι προσθέτουν δυσλειτουργίες στην αγορά και όπως όλες οι περιττές νομοθεσίες υπονομεύουν την ανάπτυξη. Στην περίπτωση του βασικού μετόχου, χιλιάδες επιχειρήσεις –μικρές και μεγάλες– φορτώθηκαν ένα επιπλέον γραφειοκρατικό βάρος, να καταθέτουν όχι μόνο το δικό τους περιουσιολόγιο, αλλά της μάνας, του πατέρα, συζύγων, αδελφών κ.λπ. Στην περίπτωση των αδειών, ένας σπάνιος πόρος μένει στα ντουλάπια του κράτους, διότι ο κ. Νίκος Παππάς ξέρει εκ των προτέρων τι θέλει η αγορά και προσπαθεί να τη... διευκολύνει.

Ο πρώην υπουργός Γιάννης Ραγκούσης έθεσε σωστά το ζήτημα: «Ο ρόλος των ΜΜΕ καθίσταται πρωταρχικής σημασίας εξαιτίας του σταυρού προτίμησης, των τεράστιων εκλογικών περιφερειών, αλλά και των μπόνους. Δηλαδή είναι το αιτιατό, όχι το αίτιο. Δεν είναι η φύση των ΜΜΕ στην Ελλάδα που είναι διαφορετική. Η θέση τους είναι άλλη. Είναι δεσπόζουσα. Εγκαθιδρύεται στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Εκεί που εξελίσσεται ο εμφύλιος των υποψηφίων για ένα σταυρό στον εκλογικό ωκεανό μιας περιφέρειας. Τελικά, καθορίζοντας όχι μόνον την εκλογή των βουλευτών, αλλά κατά βάθος και τη σύνθεση της εκάστοτε κυβέρνησης. Γιατί ποιος πρωθυπουργός αγνοεί τους χιλιάδες σταυρούς;» («Το πολιτικό σύστημα και τα ΜΜΕ», «Καθημερινή» 21.2.2015).

Ετσι ο κ. Τσίπρας αντί να θέσει κανόνες διαφάνειας και καλής λειτουργίας του πολιτικού συστήματος, προσπαθεί να ελέγξει την πληροφόρηση διά του μηχανεύματος μιας έκθεσης της Φλωρεντίας. Αλλά ακόμη και αν θεωρήσουμε ότι οι σημερινοί καναλάρχες είναι κακοί, ψυχροί και ανάποδοι, τι μας εξασφαλίζει ότι οι επόμενοι, εκτός από αρεστοί σε αυτή την κυβέρνηση, θα είναι καλοί; Το γεγονός ότι η θεωρούμενη «εξουσία» των καναλιών θα περάσει σε λιγότερα χέρια;

24/02/2016 στην Καθημερινή (εδώ)